Meer en meer mensen stappen over op alternatieve therapievormen als blijkt dat traditionele geneeswijzen hen niet kunnen helpen met hun gezondheidsklachten. Een voorbeeld van zo’n alternatieve geneeswijze is fasciatherapie. Nog nooit over deze behandelingsvorm gehoord? Geen nood! Wij vertellen je alles wat je moet weten over fascia en fasciatherapie!
Wat is fascia?
Om een beter inzicht te krijgen in de werking van fasciatherapie, is het belangrijk om eerst even stil te staan bij wat fascia nu precies is. Wanneer we het over fascia hebben, dan bedoelen we daarmee het bindweefsel. ‘Fascia’ is namelijk het Latijnse woord hiervoor. Het bindweefsel is een soort orgaan dat overal in ons lichaam aanwezig is en een cruciale rol speelt, aangezien het over een aantal belangrijke eigenschappen beschikt.
Ten eerste zorgt het fasciale systeem ervoor dat al onze lichaamsstructuren, bijvoorbeeld organen, met elkaar verbonden zijn en kunnen bewegen ten opzichte van elkaar. Samen met ons hormonaal stelsel en ons zenuwstelsel beïnvloedt ons bindweefsel op die manier onze bloedcirculatie, ons bewegingspatroon, ons humeur, onze hormoonhuishouding en onze spierspanning.
Daarnaast vormt het bindweefsel ook een soort ondersteuning en bescherming voor verschillende lichaamsstructuren. Fascia kan dus beschouwd worden als een heel klein vlies dat dienstdoet als beschermlaag.
Ten derde functioneert de fascia als de vuilnisbak van ons lichaam. Stoffen die het lichaam niet kan uitscheiden, worden opgeslagen in de linkerlob van de lever of in de verschillende bindweefselstructuren van ons lichaam. Deze ‘vuilnisbak’ kan echter verzadigd raken. Wanneer dit het geval is, kunnen klachten zoals vermoeidheid, pijn, allergie, ontstekingen of verminderde immuniteit optreden.
Een vierde belangrijke eigenschap is dat zich in fascia belangrijke waarnemingsorganen bevinden. Deze organen delen informatie met onze hersenen.
Het is dus duidelijk dat fascia een sleutelpositie inneemt bij het optimaal functioneren van ons lichaam. Een verminderde werking van het fasciale systeem kan dus aan de basis liggen van heel wat gezondheidsklachten en aandoeningen.
Waar en in welke vormen komt fascia voor?
Zoals we daarnet al vermeld hebben, is fascia overal in ons lichaam aanwezig. Denk bijvoorbeeld maar aan het hersenvlies, het longvlies, het hartvlies, het buikvlies en ga zo maar door. Daarnaast zit fascia ook rond onze botten, bloedvaten, zenuwen en spieren. Uit onderzoek blijkt zelfs dat maar liefst 98 procent van de vaste structuren van ons lichaam uit fascia bestaan!
Hoe kan je de werking van het fasciale systeem verbeteren?
Fascia-oefeningen: welke zijn er en welke kan je thuis doen?
Aangezien fascia een belangrijke rol speelt bij het functioneren van ons lichaam en onze spierspanning beïnvloedt, is het niet verwonderlijk dat (top)sporters vaak fascia-oefeningen doen. Door gericht het fasciale netwerk te trainen, neemt de elasticiteit en veerkracht van ons lichaam toe, en daalt de kans op blessures drastisch. Er bestaan heel wat specifieke fascia-oefeningen, zoals elastische veerkrachtoefeningen of fasciale stretchoefeningen. Daarnaast staan een aantal sporten er ook om bekend het fasciale systeem de bevorderen. Voorbeelden van dergelijke sporten zijn pilates, yoga, martial arts en tai chi. Pilates en yoga kunnen ook heel eenvoudig thuis beoefend worden. Het zijn dus zeer toegankelijke sporten die voor iedereen geschikt zijn, niet enkel voor topsporters.
De fasciaroller: wat is het en is dit geschikt voor mij?
Naast fascia-oefeningen kan ook een fasciaroller, ook wel ‘foam roller’ genoemd, bevorderend zijn voor de werking van het fasciale systeem. Een fasciaroller is een cilindervormig object dat gebruikt kan worden om het eigen lichaam te masseren. Op de plaats waar het lichaam gemasseerd wordt, veroorzaakt de fasciaroller een grote druk op de spieren en het omliggend bindweefsel. Hierdoor neemt de spierspanning tijdelijk af, wat voor een bevrijdend gevoel zorgt en waardoor de spieren losser worden gemaakt. Spieren die te veel aangespannen zijn, zorgen voor een ongewenste houding, lichamelijke klachten of slechtere prestaties. Fasciarollers worden vooral gebruikt in een sportcontext om blessures te behandelen of te voorkomen. Het gebruik van een foam roller wordt niet aangeraden wanneer je last hebt van zichtbare aderen of aderaandoeningen, een te hoge bloeddruk of perifere neuropathie (verlies van gevoel in de voeten en benen).
Magnesium
Ook magnesium staat ervoor bekend een positieve werking te hebben op het fasciale systeem. Zoals eerder vermeld is fascia verantwoordelijk voor onze spierspanning en onze hormoonhuishouding. Wanneer het fasciale systeem niet goed functioneert, kan dat ervoor zorgen dat het normaal samentrekken en ontspannen van de spieren lastiger wordt, en dat spierkrampen, onrustige benen of hoofdpijn ontstaan. In dit geval kan magnesium soelaas bieden. Magnesium is namelijk een mineraal dat bijdraagt tot een goede hormoonbalans en de opname van energie en voedingsstoffen in het lichaam vergemakkelijkt. Bovendien zorgt magnesium ervoor dat onze spieren goed kunnen functioneren en ontspannen. Het innemen van magnesiumsupplementen of magnesiumtabletten kan de werking van fascia dus helpen ondersteunen.
Wat is het verschil tussen fascia en myofascia?
De termen fascia en myofascia worden vaak door elkaar gebruikt, waardoor het verschil niet altijd duidelijk is. Toch bestaat er een klein onderscheid tussen de twee. De term ‘fascia’ wordt vooral gebruikt om naar het bindweefsel in het algemeen te verwijzen. Het gaat hierbij dus om het bindweefsel dat zich overal in ons lichaam rond spieren, organen, botten en bloedvaten bevindt. ‘Myofascia’ wordt dan weer vooral gebruikt om te verwijzen naar het bindweefsel dat zich rond onze spieren bevindt.
Wat is fasciatherapie?
Nu we beter weten wat fascia precies is, kunnen we dieper ingaan op wat fasciatherapie inhoudt. Fasciatherapie is, net zoals kinesitherapie en osteopathie, een vorm van manuele therapie waarbij men zich concentreert op de werking van de fascia. Fasciatherapeuten hanteren daarbij een holistische visie. Dat betekent dat therapeuten bij een behandeling naar het volledige lichaam kijken. Dat is ook nodig, aangezien fascia overal in het lichaam aanwezig is en alle belangrijke organen op die manier met elkaar verbonden worden, en er dus overal in ons lichaam fasciaklachten kunnen opduiken.
Aangezien ook osteopaten door middel van een holistische visie en manuele technieken proberen lichamelijke klachten te behandelen, is het verschil tussen de twee therapievormen niet altijd even duidelijk. Osteopathie betekent echter letterlijk ‘ziekte van het beenweefsel’. Daarmee wordt al onmiddellijk aangeduid waar men zich bij osteopathie op concentreert: de beenderen. De focus ligt bij osteopathie dus iets anders dan bij fasciatherapie.
Voor wie kan fasciatherapie helpen?
Je kan zowel met fysieke als mentale klachten bij een fasciatherapeut terecht. Zo speelt de werking en de toestand van fascia een belangrijke rol bij onder andere de volgende lichamelijke klachten:
- Bewegingsstoornissen en pijn
- Doorbloedingsstoornissen
- Geblokkeerde gewrichten
- Functionele spijsverteringsstoornissen
- Hoofdpijn
- Fybromyalgie
Daarnaast kan een verstoring van de fascia ook voor psycho-emotionele klachten zorgen, zoals:
- Psychische spanning
- Neerslachtigheid
- Prikkelbaarheid
- Overgevoeligheid
- Concentratie- en perceptiestoornissen
- Stress
- Trauma’s
Hoe gaat fasciatherapie in zijn werk?
De opbouw van een behandeling bij een fasciatherapeut wordt altijd aangepast aan de aandoening van de patiënt. Eerst en vooral gaat de fasciatherapeut de aard van de klacht na en de ontstaansgeschiedenis ervan. Eens de klacht in kaart gebracht is, probeert de fasciatherapeut door manuele technieken de fascia los te maken en de werking ervan terug te optimaliseren. Door bepaalde factoren kunnen er namelijk blokkades optreden in de fascia. Wanneer deze blokkades niet weggewerkt worden, kunnen de bovenvermelde klachten optreden.
Als de klacht van de patiënt puur lichamelijk is, dan volstaat meestal een manuele fasciatherapie. Indien de patiënt ook met mentale klachten te kampen heeft, wordt deze lichamelijk aanpak ondersteund met een psychogene benadering. Door middel van een therapeutisch gesprek voor of na de behandeling kan de fasciatherapeut dieper ingaan op gebeurtenissen uit het verleden, die eventueel hebben bijgedragen tot de klacht. Het in kaart brengen van deze gebeurtenissen (of trauma’s) is dan ook vaak de sleutel tot de oplossing.
Een behandeling met fasciatherapie duurt zo’n 30 minuten tot een uur. Na een drietal behandelingen kan al heel wat vooruitgang geboekt worden. Bij chronische aandoeningen zijn meer behandelingen nodig.
Wat is het verband tussen fasciatherapie en fibromyalgie?
Fibromyalgie is een chronische spierziekte die vaak spierpijn en stijfheid van de spieren met zich meebrengt. De ziekte veroorzaakt ook klachten zoals vermoeidheid, slaapproblemen, angsten of depressies. Tot nu toe heeft men de oorzaak van deze spierziekte nog niet in kaart kunnen brengen. Aangezien men nog maar weinig over de ziekte weet, is er ook nog geen remedie tegen de aandoening. Men kan dus enkel proberen de pijn draaglijk en leefbaar te houden. In dat opzicht kan fasciatherapie soelaas bieden. De fascia is zoals eerder vermeld verantwoordelijk voor een optimale spierspanning. Fasciatherapie kan bij fibromyalgiepatiënten deze spierspanning verbeteren en op die manier een deel van de pijn verlichten.
Bij wie kan je terecht voor fasciatherapie?
Heel wat osteopaten en kinesitherapeuten hebben zich gespecialiseerd in fasciatherapie, of combineren hun behandelingen met fasciatherapie. Op de website https://www.fascia.be/nl/contact/therapeuten vind je een overzicht van alle aangesloten fasciatherapeuten in ons land. Net zoals osteopathie is fasciatherapie in België nog geen erkende therapievorm, maar deze alternatieve geneeswijze is wel sterk in opmars.
Wat kost fasciatherapie zoal?
Er is geen vaste prijs voor een behandeling met fasciatherapie. De kostprijs hangt dus af van de therapeut in kwestie en kan wat schommelen. Doorgaans kost een behandeling van zo’n 45 minuten ongeveer 50 euro. Enkel wanneer de fasciatherapie onder de noemer kinesitherapie valt, is een gedeeltelijke terugbetaling door de mutualiteit mogelijk. Hiervoor is dus ook een voorschrift van een dokter noodzakelijk. Zonder een voorschrift is een terugbetaling niet mogelijk.
Zijn er bijwerkingen?
De bijwerkingen na een bezoek aan een fasciatherapeut zijn grotendeels dezelfde als die na een sessie bij een osteopaat of kinesist. Aangezien een fasciatherapeut vaak structuren in beweging brengt die in het dagelijks leven niet zo vaak gebruikt worden, is het normaal dat je de eerste dagen na een behandeling wat stijfheid en spierpijn ervaart. Als de pijn langer dan een tweetal dagen aanhoudt, neem je best toch eens contact op met je fasciatherapeut.
