Sommige mensen hebben bijna altijd last van keel- of neusklachten. Dit komt niet omdat zij altijd een virus hebben, maar simpelweg omdat hun keel- en/of neusamandelen steeds maar weer ontstoken raken. Heeft een kind of een volwassene bijna continu te maken met ontstoken amandelen in de keel of neus, dan kan ervoor gekozen worden de amandelen te verwijderen.
De keel- en neusamandelen behoren tot het lymfekliersysteem en zorgen ervoor dat ziektekiemen niet binnen kunnen dringen. Ze functioneren dus als een soort poortwachters en bestrijden de ziektekiemen die via de neus of mond het lichaam binnen willen dringen.
Keelamandelen
Keelamandelen, oftewel tonsillen, zijn twee knobbels die achterin de keel zitten. De huig hangt er midden tussenin. De keelamandelen worden groter als ze een infectie bestrijden. Ze zijn dan goed te zien. Sommige ziektekiemen hopen zich op in de amandelen. Deze zwellen dan op of raken ontstoken. Hierdoor kunnen ze niet meer goed functioneren en komen er nog meer ontstekingen. Een ontsteking aan de keelamandelen voel je vaak in de lymfeklieren in de hals.
De symptomen van ontstoken keelamandelen
Vroeger was het verwijderen van de amandelen heel normaal en werd dit bijna bij alle kinderen gedaan, maar nu wordt dit alleen gedaan als het kind (of de volwassene) te maken heeft met vervelende klachten door ontstoken keelamandelen. De keelamandelen zijn grote knobbels die achterin de keel zitten en die uit lymfeklierweefsel bestaan. De amandelen werken als een soort filters om binnendringende ziektekiemen te bestrijden, maar de ziektekiemen kunnen zich ook ophopen. Dit betekent dat de amandelen ontstoken raken, waardoor je te maken krijgt met ontstoken keelamandelen.
De klachten waar je mee te maken hebt als je last hebt van ontstoken keelamandelen, zijn de volgende:
- Je hebt een slechte adem.
- Je hebt een keelontsteking of hebt hier vaker last van.
- Je hebt moeite met slikken.
- Je hebt een afgenomen eetlust.
- Je hebt koorts.
- De lymfeklieren in de hals zijn gezwollen.
- Je bent moe of voelt je hangerig.
- Je snurkt meer dan normaal.
Neusamandelen
De neusamandelen, ook wel de adenoïden of poliepen genoemd, bevinden zich weer helemaal achter in de neus. Deze bestaan uit lymfeklierweefsel. Als de neusamandelen vergoot of ontstoken zijn, dan blokkeren deze de uitgang van de neus naar de keel. Hierdoor wordt het lastiger om adem te halen en kan een verkoudheid slechter genezen. Een ander bijkomend verschijnsel is, dat de uitgang van de buis van Eustachius dan wordt geblokkeerd. Hierdoor komt er vocht achter de trommelvliezen en hoor je dus minder goed.
De symptomen van ontstoken neusamandelen
De neusamandelen liggen boven de keel, achter het zachte gehemelte. Heb je te maken met vergrote of ontstoken neusamandelen, dan wordt de uitgang van de neus naar de keel geblokkeerd. Hierdoor wordt de neusademhaling verstoord en kan een verkoudheid minder goed genezen. Ook kan er een ophoping van vocht achter de trommelvliezen ontstaan, simpelweg omdat de uitgang van de buis van Eustachius in de oren geblokkeerd wordt.
Heb je ontstoken neusamandelen, dan merk je dit aan de volgende klachten:
- Je hebt regelmatig last van een terugkerende middenoorontsteking
- Je bent vaak verkouden
- Je moet met open mond slapen
- Je snurkt veel
- Je hebt vaak last van een loopneus
- Je hebt last van koortspieken
- Je moet veel hoesten
Worden de neusamandelen verwijderd, dan verdwijnen deze klachten.
Mogelijke complicaties van het verwijderen van de amandelen
De meeste mensen die de keel- en/of neusamandelen laten verdwijnen, krijgen geen complicaties door deze operatie. Mogelijke complicaties die je wel kunt krijgen, zijn nabloedingen en het tijdelijk veranderen van het stemgeluid. Door de operatie nuchter in te gaan (zonder eten en drinken op de maag), verklein je de kans op vervelende complicaties.
Ontstoken keel- of neusamandelen bij kinderen
Heb je regelmatig last van ontstoken keel- of neusamandelen? Of heeft je kind hier al een paar maanden last van? Ga dan naar de huisarts. Deze zal je doorverwijzen naar de KNO-arts. Als de amandelen niet meer goed functioneren, dan worden deze meestal verwijderd. Bij een operatie worden zowel de keel- als neusamandelen verwijderd. Bij ontstoken keelamandelen, raken de neusamandelen ook weer ontstoken. Om deze reden worden zowel de keel- als neusamandelen verwijderd. Dit is niet zo als het andersom is. Bij een ontstoken neusamandel, hoeven de keelamandelen niet altijd weggehaald te worden. Na de verwijdering van de amandelen functioneert het overige lymfestelsel als ziektebestrijder.
Wanneer amandelen verwijderen bij kinderen?
De amandelen worden in ieder geval verwijderd als een kind groot genoeg is, snurkt en als deze moeilijk ademhaalt tijdens het slapen. Verder worden de amandelen verwijderd bij:
- Ernstige klachten of terugkomende keelontsteking. Als een kind meer dan 5 keer per jaar en dit twee jaar achter elkaar een keelontsteking heeft gehad, dan is het noodzakelijk om de keelamandelen te laten knippen.
- Vocht achter het trommelvlies: als een kind veel last heeft van vocht achter het trommelvlies, dan wordt de neusamandel vaak verwijderd. Als een kindje verder geen keelklachten heeft, worden de keelamandelen niet weggehaald.
- Daarnaast wordt er natuurlijk naar de leeftijd van een kind gekeken. Als een kindje nog erg jong is, wordt er vaak geen operatie uitgevoerd. Bij baby’s of kinderen boven de 10 jaar worden de neusamandelen zelden geknipt. Voor het verwijderen van de keelamandelen geldt weer een minimumleeftijd van 3 jaar.
Tijdens de operatie: algemene informatie
Om de keelamandelen of de neusamandelen te verwijderen, wordt er een operatie ingepland. Om te voorkomen dat je last krijgt van complicaties na de operatie, mag je niets eten en drinken voor je geopereerd wordt. In de voorbereiding van de operatie krijg je van de arts te horen wat je precies niet mag doen en vanaf wanneer je niet meer mag eten en drinken als je een operatie moet ondergaan.
Bij het verwijderen van de keel- of neusamandelen, word je onder narcose gebracht. Ben je onder narcose gebracht, dan voert de arts de operatie snel en vakkundig uit. Je merkt hier zelf niets van, simpelweg omdat je ‘slaapt’. Je wordt pas wakker als de operatie voltooid is en de amandelen verwijderd zijn.
- Bij kinderen worden de keelamandelen met een speciaal instrument, in één beweging losgemaakt van de onderlaag. Ze worden dan volledig verwijderd.
- Bij volwassenen zitten de keelamandelen vaak veel vaster. Er wordt dan ook gebruikgemaakt van een andere operatietechniek. Hierbij worden de amandelen los geweekt van de weefsellaag en vervolgens verwijderd. Na de operatie mag je vaak nog dezelfde dag naar huis.
Na de operatie: algemene informatie
Na de operatie kun je last krijgen van pijn in het geopereerde gebied. Je kunt deze pijn het beste bestrijden door paracetamol te slikken, ook als je een kind hebt dat net geopereerd is aan de amandelen. Ook als je kind niet klaagt over pijn, is het verstandig om gewoon paracetamol te geven. Hierdoor is er namelijk altijd een pijnstillende stof aanwezig in het lichaam in de eerste dagen na de operatie, waardoor het kind zich beter voelt en gemakkelijker kan drinken. Hoeveel paracetamol je mag nemen, is afhankelijk van je gewicht. Bij kinderen is het belangrijk om je aan de maximale dosering te houden op basis van het gewicht van het kind.
Spuug je helder rood bloed na de operatie, dan betekent dit dat je te maken hebt met een nabloeding. Heb je een nabloeding, dan wordt aangeraden om meteen contact op te nemen met het ziekenhuis. Een nabloeding is niet ernstig, maar moet wel in de gaten gehouden worden door een expert.
Veelvoorkomende complicaties bij kinderen
Vooral kinderen hebben na het ondergaan van een keel- of neusoperatie vaak last van koorts. Dit is niet erg en je kunt de koorts gemakkelijk laten dalen door een paracetamol te geven. Heeft je kind ondanks het nemen van een paracetamol toch 39 graden koorts, dan wordt wel aangeraden om naar het ziekenhuis te gaan. Tot slot is het belangrijk om na de operatie een paar dagen binnen te blijven, zodat je minder kans hebt te maken te krijgen met virussen of schadelijk bacteriën. Neem even de tijd voor jezelf of houd je kind thuis van school na de operatie en het herstel wordt bespoedigd.
Na de operatie kunnen er wat complicaties optreden, zoals een nabloeding of een tijdelijke verandering van het stemgeluid. Aangezien een normale bloedstolling na deze ingreep zeer belangrijk is, mag je van tevoren en de eerste dagen na de operatie absoluut geen medicijnen innemen. Deze hebben weer een nadelig effect op de bloedstolling. Bij kinderen kan de stem wat anders klinken na de operatie. Soms is deze wat hoger. Meestal is dit maar tijdelijk. Er is dan sprake van een open neusspraak. Soms is logopedie nodig. Ook hebben kinderen vaak nog wat pijn in de keel. Dit is vooral het geval als de keelamandelen zijn verwijderd. Vaak is er ook sprake van wat oud bloed in de neus en de keel. Veel drinken is dan ook erg belangrijk.
