Arnica of valkruid: geneeskundige werking en gezondheidsvoordelen

Een essentieel onderdeel uit het medicijnkistje van moeder natuur is Arnica. Deze Europese plant wordt al eeuwenlang gebruikt om zere plekken en kneuzingen te verlichten. Alhoewel beter bekend onder de Latijnse naam Arnica, is de Nederlandse benaming niet ver te zoeken. Het wordt namelijk ‘valkruid’ genoemd, want als je valt krijg je blauwe plekken. Dit vrolijke kruid met mooie gele bloemen groeit al even niet meer in Vlaanderen en is bedreigd in de Ardennen en Nederland. De dag van vandaag wordt het nog steeds geprezen om zijn medicinale eigenschappen en op grote schaal gebruikt in de vorm van crèmes, gels, zalven en homeopathische middelen.

Wat is arnica of valkruid?

Valkruid of arnica (Arnica Montana) is een meerjarige plant uit de composietenfamilie. Bergweiden, heidevelden en brandplekken in het bos behoren tot zijn favoriete habitats. Deze plant komt vooral in Europa voor maar is ook in de gematigde gebieden van Noord-Amerika te vinden. Zoals de grootmoeder van je grootmoeder al wist, is arnica een uitstekend EHBO-kruid bij kneuzingen, zwelling, artritis en werkt het pijnstillend.

Wat zijn de gezondheidsvoordelen van arnica of valkruid?

Kneuzingen en blauwe plekken

Kneuzingen of blauwe plekken zijn verkleurde plekken op de huid die veroorzaakt worden door een impact van buitenaf, zoals slagen, vallen, stoten … Het gevolg van deze impact zijn beschadigde onderhuidse bloedvaatjes, waardoor die mooie blauwe plekken verschijnen, misschien wel begeleid door een zwierige bult. Verschillende bestanddelen van arnica, zoals helenaline, helpen om blauwe plekken te doen afnemen en zelfs te voorkomen door hun ontspannende effect op de bloedvaatjes.

Valkruid bevordert de doorbloeding waardoor ontstekingen worden geremd, zwellingen afnemen en afvalstoffen sneller worden afgevoerd. Voor kneuzingen en blauwe plekken pas je arnica best zo snel mogelijk topisch toe in de vorm van zalven, crèmes en gels. Bij zware kneuzingen kan je arnica ook in homeopathische vorm oraal innemen.

Helende werking

Het kan frustrerend zijn om thuis te moeten blijven na een pijnlijke val of ongelukje. Natuurlijk wil je liefst zo snel mogelijk je favoriete activiteiten hervatten. Homeopathische arnica helpt het herstelproces van je lichaam een handje en zorgt ervoor dat je vlug terug de oude bent. Arnica stimuleert herstel door de bloedsomloop te bevorderen.

Pijnwerende werking

Bij lichamelijke letsels komt pijn altijd om de hoek kijken. Arnica is een goed alternatief voor synthetische pijnstillers die meestal ook verschillende nevenwerkingen hebben, vooral bij veelvuldig gebruik. De pijnstillende werking van arnica kan worden toegewezen aan de vluchtige oliën die aanwezig zijn in de plant. Naast de pijn te verlichten geneest arnica er bovendien ook de onderliggende oorzaken van. En of de natuur voor ons zorgt! Professionele hulpverleners zijn eveneens bekend met dit kruid. Natuurgeneeskundigen raden het gebruik van arnica onder andere aan voor pijnlijke zwellingen, pijn na de operatie en kneuzingen. Trainers en sportcoaches prijzen het dan weer als remedie tegen pijnlijke spieren en sportletsels. Vroedvrouwen met kennis van kruiden gebruiken arnica om de pijn na het baren te verzachten.

Artritis

Een wetenschappelijke studie vergeleek de werking van topisch aangebrachte arnica-gel met die van Ibuprofen bij patiënten met osteoartritis  in de handen. Wat bleek: arnica moest als pijnstiller en ontstekingsremmer niet onderdoen voor ibuprofen. Arnica kan een goed alternatief zijn om de klachten van een lichte vorm van artritis  te verlichten.

Insectenbeten

Door zijn ontstekingsremmende werking kan arnica plaatselijk worden aangebracht op insectenbeten om irritatie en ontstekingen te verminderen.

Gewrichtspijn/spierpijn na het sporten

Uit een studie die gepubliceerd werd in de European Journal of Sport Science bleek dat deelnemers die na het sporten arnica aanbrachten op de spieren minder last van spierpijn en gevoelige gewrichten hadden. Arnica wordt daarom ook al langer dan vandaag voor dit doelwit gebruikt.

Tandvleesontsteking

Door zijn pijnstillende, ontstekingsremmende en antibacteriële werking is arnica het aangewezen kruid voor tandvleesontsteking. Arnica mag normaal gezien niet oraal worden ingenomen omdat er stoffen aanwezig zijn die schadelijk zijn bij intern gebruik. In het geval van tandvleesontsteking kan oraal gebruik geen kwaad met die voorwaarde dat het niet wordt ingeslikt.

Aften

Aften zijn kleine pijnlijke zweertjes die verschijnen in de slijmvliezen van de mondholte. Deze zweertjes kunnen letsels veroorzaken, en de pijn hangt hierbij niet af van de grootte van de aften. Een studie toonde aan dat het behandelen van de aften met een zalf met 30% arnica de genezing opmerkelijk bevorderde. Dit is te wijten aan de ontstekingsremmende werking van arnica.

Hoe moet je arnica gebruiken en hoeveel ervan?

Valkruid kan in verschillende vormen aangewend worden:

In kruidengeneeskundige vorm (rekent op de fysische eigenschappen van de plant)

• Afgekoelde infusie op de huid: met een doek op pijnlijke plekken aanbrengen (1 theelepel gedroogde arnica in ½ kop kokend water)
• arnica-olie, aangelengde essentiële olie, gels, crèmes en zalven: Op de pijnlijke plekken aanbrengen. Als je twijfelt over de dosis overleg je best met een natuurgeneeskundige.

Deze producten worden enkel uitwendig gebruikt! Arnica bevat stoffen die schadelijk zijn bij inwendig gebruik.

In homeopathische vorm (rekent op de energetische eigenschappen van de plant)

• In pellets of tabletjes: oraal innemen. (sterk verdunde hoeveelheid arnica) Voor de juiste dosis overleg je best met je homeopaat.
• In zalven, crèmes en gels. Omdat er weinig actieve stoffen aanwezig zijn is er hier minder gevaar voor overdosering.

Arnica in cosmetische producten

Je vindt arnica in allerlei cosmetische producten zoals

• Badolie
• Massageolie
• Douchegel
• Tandpasta
• Shampoo
• Conditioner

Arnica helpt bij het verzorgen van een droge en ruwe (hoofd)huid omdat het de soepelheid bevordert en schilfers helpt voorkomen.

Wat zijn de risico’s van arnica en wanneer moet je het vermijden?

• Arnica dient niet voor intern gebruik en het is belangrijk te weten dat je geen enkele vorm van arnica mag inslikken, behalve als het om een homeopathisch middel gaat.
• Het is ook niet aangeraden om arnica op beschadigde huid of open wonden aan te brengen.
• Sommige mensen ondervinden huidirritatie door het topische gebruik van arnica. Als dat het geval is moet het gebruik gewoonweg stopgezet worden.
• Tijdens de zwangerschap of lactatie wordt arnica afgeraden (behalve in homeopathische vorm).