Vitamine K is erg belangrijk voor de bloedstolling. Om te voorkomen dat je spontane bloedingen krijgt, of dat wonden niet stoppen met bloeden, moet je dus zorgen dat je genoeg van deze vitamine inneemt via je voedsel. Zoals je in dit artikel zal lezen, zijn er diverse symptomen en oorzaken van een vitamine K-tekort. Gelukkig kan je een vitamine K-tekort behandelen, meer daarover onderaan dit artikel!
Wat is vitamine K?
Vitamine K is een in vet oplosbare vitamine. Er zijn 2 soorten van: vitamine K1 en vitamine K2. De eerste komt voor in onze voeding, en wordt ook wel fylochinon genoemd. De tweede soort wordt ook wel menachinon genoemd, en wordt in de dikke darm geproduceerd. Vitamine K2 heeft dezelfde werking als K1.
De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid geeft aan dat volwassenen minimaal 70 microgram vitamine K per dag binnen moeten krijgen. Een Amerikaanse commissie, het Instituut Of Medicine (IOM) heeft aanbevolen om 90 tot 120 microgram vitamine K per dag in te nemen. Andere bronnen raden volwassenen dan weer aan om minimaal 45 microgram per dag binnen te krijgen. Er wordt wel duidelijk bij vermeld dat dit de minimale hoeveelheid is om optimale bloedstollingswaarden te hebben. Onderzoekers zeggen dan ook dat het beter is om meer in te nemen.
De functie van vitamine K
Vitamine K is nodig voor een gezonde bloedstolling. Wanneer je bloed niet goed stolt, kan zelfs een kleine wond voor veel bloedverlies zorgen. Zwaar bloedverlies kan leiden tot bewusteloosheid en zelfs de dood indien de bloeding niet op tijd wordt gestopt.
De laatste jaren zijn er steeds meer bronnen die aangeven dat deze vitamine ook een belangrijke rol speelt bij het aanmaken van de botten.
Wat zijn de oorzaken van een vitamine K-tekort?
Baby’s hebben kans op een tekort omdat de vitamine K niet door de placenta naar het kindje kan. Ook heeft een ongeboren, of pasgeboren baby, nog niet genoeg darmbacteriën om vitamine K2 aan te maken.
Omdat pasgeboren baby’s een grote kans hebben op een tekort, worden er vaak druppeltjes gegeven na de geboorte, vooral voor kinderen die borstvoeding krijgen. In flesvoeding zit normaal gesproken genoeg vitamine K, maar wanneer je je kind hier niet veel van geeft is het beter alsnog supplementen in de vorm van druppeltjes te geven.
Ook volwassenen kunnen een tekort krijgen. Dit kan gebeuren wanneer men bijvoorbeeld langdurig antibiotica gebruikt. Deze medicijnen kunnen darmbacteriën vernietigen, waardoor er niet genoeg vitamine in de darmen wordt aangemaakt.
Bepaalde operaties aan de maag om obesitas te bestrijden kunnen ook in de jaren erna een vitamine K-tekort als gevolg hebben.
Vitamine K-tekort: symptomen en gevolgen
Wanneer er bij een pasgeboren baby symptomen van een vitamine K tekort optreden, is het misschien al te laat en kan er blijvende schade ontstaan, of kan de baby overlijden. Interne bloedingen en zelfs hersenbloedingen kunnen ontstaan wanneer het jonge kind geen extra vitamine K krijgt.
Bij volwassenen komt een tekort weinig voor. Bloedingen die niet stoppen kunnen duiden op een tekort, of op andere bloed gerelateerde ziektes. Ook een spontane bloedneus of bloed in de ontlasting en urine kunnen duiden op een tekort. In erge gevallen kan ook een hersenbloeding ontstaan.
Hoe test je een tekort aan vitamine K?
Door middel van een bloedtest in een laboratorium wordt gekeken of iemand een tekort aan vitamine K heeft. Er is weinig bloed nodig voor de test, dus je hoeft niet lang in de stoel te zitten voor het bloedprikken. Vaak worden meerdere mineralen en vitamines tegelijk getest om andere oorzaken van de symptomen uit te sluiten.
Wanneer je een darmziekte hebt, zoals bijvoorbeeld coeliakie of de ziekte van Crohn, is het slim om je vaker te laten testen. Dit omdat het mogelijk is dat je niet genoeg, of helemaal geen, vitamine K aanmaakt in je darmen. De arts kan ook bij andere aandoeningen een test aanvragen.
Hoe kan een vitamine K-tekort voorkomen worden?
Wanneer men geen medicijnen zoals antibiotica neemt, en geen ziektes heeft, is het makkelijk om een tekort te voorkomen. Door een gezonde voeding, die gevarieerd is, is het haast onmogelijk om niet genoeg binnen te krijgen.
Mensen die medicijnen slikken of bepaalde ziektes hebben moeten zich vaker laten testen op een vitamine K-tekort, aangezien interacties met sommige medicijnen voor negatieve effecten kunnen zorgen. Ook kunnen bepaalde operaties en ziektes leiden tot een tekort.
Om een tekort bij baby’s te voorkomen moeten druppels worden gegeven, vooral wanneer er borstvoeding wordt gegeven. Dit is omdat moedermelk niet genoeg vitamine K bevat voor de pasgeboren baby.
De behandeling van een vitamine K-tekort
Bij een tekort krijgt de patiënt meestal druppels om meer vitamine K binnen te krijgen. Dat geldt voor zowel baby’s als volwassenen. Ook is het mogelijk om de vitamine via injecties toe te dienen, vooral wanneer er een groot tekort is en / of er ernstige symptomen zijn. Het is ook mogelijk om deze vitamines binnen te krijgen door supplementen te slikken. Hierbij is het wel belangrijk om advies te vragen aan je arts of apotheker.
Wanneer een bloeding niet wil stoppen, zal daar eerst voor gezorgd worden. Met stollingsfactoren wordt het bloed gestold waardoor de bloeding uiteindelijk stopt. Daarna zal naar de oorzaak worden gekeken.
In welke voeding zit vitamine K?
Groenten (en dan vooral groene bladgroenten, melk (en melkproducten), vlees, eieren, granen en fruit bevatten vitamine K. Met een gevarieerd en gezond dieet krijg je dus in theorie genoeg vitamine K binnen.
Spinazie, pruimen, snijbonen en andijvie zijn bijvoorbeeld goede bronnen van Vitamine K. Met een bordje met 50 gram groene sla, 50 gram pruimen en een dressing van 10 gram koolzaadolie krijgt een volwassene al genoeg vitamine K binnen. Alle lekkere dingen die je hierna toevoegt aan je salade, zoals blokjes kaas, tomaatjes etc. zijn extra.
Het aanpassen van je voedingspatroon bij een vitamine K-tekort
Wanneer je een tekort hebt omdat je niet genoeg vitamine K1 binnenkrijgt kan een arts of een diëtist je helpen met het kiezen van gezondere ingrediënten. Denk hierbij aan meer bladgroenten, fruit en melk. Ook kun je vitamine K binnenkrijgen door supplementen te nemen. Hier is het wel belangrijk dat je informeert bij je arts of apotheker.
Indien je een tekort hebt door een darmziekte bijvoorbeeld, kan het zijn dat het aanpassen van je voedingspatroon niet helpt. Een behandeling door een arts is dan noodzakelijk.
Te veel vitamine K
Normaal gesproken bestaat er geen te veel aan vitamine K, althans zijn er geen onderzoeken die bewezen hebben dat iemand klachten kan krijgen na het innemen van een bepaalde hoeveelheid. Patiënten die antistollingsmedicijnen of bloedverdunners nemen moeten wel oppassen met vitamine K supplementen, aangezien deze de werking van hun medicijn kunnen verminderen. Zij moeten dan ook altijd een arts raadplegen alvorens supplementen te nemen.
