Zwangerschap & Infectieziekte: Meteen Herkennen & Behandelen!

Het is niet zo dat je een vergroot risico hebt op infectieziekten als je zwanger bent vergeleken met als je niet zwanger bent. Toch maken veel aanstaande moeders zich druk om mogelijke infectieziekten, aangezien zo’n infectieziekte niet alleen veel risico’s meebrengt voor jouzelf, maar ook voor je ongeboren kind.

De volgende infectieziekten brengen grote risico’s met zich mee:

• Mazelen
• Rubella (rode hond)
• Parvo virus B19, Vijfde Ziekte
• Waterpokken
• Zika Virus
• Cytomegalie
• Toxoplasmose
• Herpes
• Lues (syfilis)
• Hepatitis B
• HIV en Aids
• Bacteriurie
• Bacteriële vaginose
• Groep B streptokokken (GBS)
• Vaccinatie bij zwangere vrouwen

Graag lichten we iedere infectie nader toe. 

Mazelen

De mazelen worden overgebracht door een virus. Het is erg besmettelijk. De meeste kinderen zijn ingeënt tegen mazelen, maar dit houdt het virus niet altijd tegen. Deze inenting heet de BMR-inenting en staat voor Bof, Mazelen en Rode hond. Baby’s, zwangere vrouwen en mensen met een verminderde weerstand zijn vooral gevoelig voor de mazelen en kunnen er ook echt ziek van worden.

Rode Hond

Ook rode hond is erg besmettelijk en wordt door middel van een virus overgedragen. Deze ziekte komt in België niet veel voor. Bij rode hond krijg je last van koorts, rode vlekken in het gezicht en verkoudheid. Ook kun je last hebben van opgezette klieren in je hals die pijnklachten kunnen opleveren.

Vijfde Ziekte

De vijfde ziekte (Parvo virus B19) komt vooral bij vrouwen voor. Soms heb je in het geheel geen klachten, soms heb je voornamelijk last van je gewrichten. Daarnaast ontstaat er door toedoen van het B19-virus in sommige gevallen een aplastische crisis. Deze aplastische crisis kan zich uiten in verscheidene varianten van chronische hemolytische anemie. Bij zwangere vrouwen kan de vijfde ziekte gevaarlijk zijn: zo zijn er gevallen waarin abortus noodzakelijk was of dat vrouwen een miskraam kregen.

Waterpokken

Waterpokken worden veroorzaakt door een virus. De symptomen beginnen meestal met een koortsig gevoel en een gevoel van algehele malaise. De koorts houdt voor twee dagen aan, waarna er kleine rode bulten op de huid ontstaan. Deze bulten transformeren uiteindelijk in blaasjes. De blaasjes leveren veel jeukklachten op en kunnen zich overal op het lichaam bevinden. Voornamelijk centreren de blaasjes zich op het gezicht, op je armen en benen en tussen haren. In het geval dat de blaasjes zich op de mond bevinden, kan dit extra veel pijn doen.

Zika virus

De gelekoortsmug (ook wel denguemug genoemd) verspreidt het Zika virus. Hierdoor krijg je de zikakoorts, die over het algemeen vrij mild verloopt. Zwangere vrouwen lopen echter grotere risico’s. Voordat je op reis gaat naar een land waar het Zika virus heerst, is het handig om dit te overleggen met je arts. Ook als je recent een dergelijk land hebt bezocht, is het verstandig om dit even bij je arts te melden.

Mannen met een zwangere vrouw die een land hebben bezocht waar het Zika virus heerst, wordt aangeraden om tot één maand na de reis een condoom te gebruiken, zelfs als je geen klachten hebt.

Bovendien worden vrouwen met een kinderwens geadviseerd om één maand te wachten met zwanger te worden na terugkomst uit een land waar het Zika virus heerst. De meest bezochte landen door Nederlanders waar het Zika virus heerst, zijn Aruba, Bonaire, Brazilië, Curacao, Jamaica, Mexico, Sint Maarten, Suriname, Thailand en Vietnam.

Cytomegalie

Cytomegalie wordt veroorzaakt door een herpesvirus. Dit virus is overdraagbaar via de mond en de geslachtsdelen als het in contact komt met vloeistoffen uit het lichaam, en is dus overdraagbaar door middel van geslachtsgemeenschap. De tijd van incubatie varieert van drie tot twaalf weken. Om besmetting te voorkomen is het noodzakelijk om je handen ter aller tijde goed te blijven wassen. Ook wordt aangeraden om handschoenen te dragen als je kinderen verschoont.

Toxoplasmose

Toxoplasmose wordt meestal van dieren op mensen overgebracht, daarom krijgt het soms tevens de volgende naam: De kattenziekte. Het is een infectieziekte waar je doorgaans weinig van merkt. Het merendeel van de besmetting is onschadelijk en je houdt er geen blijvende schade aan over. Ben je zwanger of wil je zwanger worden dan is toxoplasmose echter wel gevaarlijk. Bovendien is de infectieziekte gevaarlijk voor je ongeboren baby. Met name het eten van vlees dat te rauw of onvoldoende gegaard is kan gevaarlijk zijn. Daarnaast kun je toxoplasmose oplopen door de ontlasting van jonge katten. Laat dus het verschonen van de kattenbak tijdens je zwangerschap over aan iemand anders.

Bij een infectie ontstaan er vage klachten waaronder:

• Lichte koorts
• Vermoeidheid
• Opgezwollen klieren
• Huiduitslag
• Langdurige lusteloosheid

Ben je zwanger en heb je last van meerdere symptomen dan is het altijd verstandig om je bij de huisarts te laten controleren op de mogelijkheid van toxoplasmose.

Herpes

Het koortslip virus dat ook wel bekend is als herpes kan voorkomen in je gezicht als bij de genitaliën. Herpes is tijdens de zwangerschap zelf niet gevaarlijk. Het kan echter wel gevaarlijk zijn gedurende de bevalling en voor je pasgeboren kindje. In extreme gevallen kan een onschuldige herpes besmetting hersenvliesontsteking bij het kindje veroorzaken.

Krijg je kraamvisite met een koortslip laat deze dan liever geen contact hebben met de baby. Ook als je net mama bent geworden en last hebt van een koortslip is het beter om je kindje niet te zoenen. Het is niet prettig maar het is beter om gedurende een paar dagen een mondkapje te dragen en altijd je handen goed te wassen voor je je kindje oppakt.

Is er sprake van herpes bij de genitaliën dan kan door een arts besloten worden om voor een keizersnede te kiezen. De baby kan dan niet door het geboortekanaal worden besmet.

Lues (Syfilis)

Lues, dat in de volksmond beter bekend is als syfilis, wordt veroorzaakt door een bacterie. Op het moment dat je zwanger bent tijdens een lues infectie dan is de kans groot dat je ook je baby besmet met syfilis, zeker na de 18^e week van je zwangerschap.

Besmettingen met syfilis van ongeboren baby’s worden congenitale lues genoemd en komen in West-Europa zeer zelden voor. Dit in tegenstelling tot andere delen van de wereld. Blijkt door middel van bloedonderzoek dat je als moeder besmet bent met syfilis dan zul je daarvoor met gewone antibiotica worden behandeld.

Hepatitis B

Hepatitis B wordt veroorzaakt door het zogenaamde hepatitis B-virus. Bij een besmetting dringt het virus de levercellen binnen en het veroorzaakt daar ontstekingen. Een besmetting kan ongemerkt en zonder klachten, maar ook toe- en afnemen. Een en ander hangt af van hoe erg de besmetting is. Regelmatig wordt hepatitis ook geelzucht genoemd, dit als het gevolg van een ontstoken lever.

Zwangeren die geïnfecteerd raken met het hepatitis B virus hebben grote kans om het virus op de ongeboren baby over te dragen. Besmette baby’s hebben behandeling nodig omdat er een kans is van overlijden ten gevolge van levercirrose of leverkanker. Het is dan ook van groot belang dat indien je tijdens je zwangerschap besmet bent geraakt met het hepatitis virus dan zullen pasgeborenen vrij kort na de geboorte gevaccineerd moeten worden en immunoglobulinen toegediend krijgen.

HIV en Aids

Op het moment dat je zwanger bent dan is het laatste waar je aan denkt misschien het ondergaan van een HIV-test. Behoor je tot een van de risicogroepen dan wordt het aangeraden om toch een test te doen. Ben je besmet met HIV dan kan de bestemming met medicatie onder controle gehouden worden, zodat een ontwikkeling naar aids wordt voorkomen.

In geval van seropositiviteit dan bestaat de kans dat je het virus overdraagt naar je ongeboren kindje. Dit kan tijdens de zwangerschap maar ook bij de bevalling is er een kans op besmetting. Ruim een vierde van alle vrouwen die het virus bij zich dragen geven de infectie door aan het ongeboren kind. Het geven van borstvoeding is daarnaast ook een mogelijk bron van besmetting.

Een goede en permanente begeleiding tijdens de zwangerschap kan voorkomen dat het virus op je baby wordt overgedragen. Gedurende de geboorte zal alles er op gericht zijn om wondjes bij de baby te voorkomen of kan een keizersnede een andere optie zijn. Dit zal met name in gevallen gebeuren waarbij de medicijnen niet voldoende blijken te werken.

Bacteriurie

In de negen maanden van je zwangerschap ga je regelmatig voor controle naar de verloskundige. Tijdens deze controles word je urine met enige regelmaat gecontroleerd op de mogelijke aanwezigheid van infecties of zwangerschapsdiabetes. Tussen de 9^e en 17^e week van de zwangerschap wordt er gecontroleerd op zogenaamde asymptomatische bacteriurie. Dit is een blaasontsteking zonder symptomen. Het is belangrijk om hierop te controleren. Asymptomatische bacteriurie kan tijdens je zwangerschap immers lijden tot een nierbekkenontstekking en zelfs tot vroegtijdige weeën en dus een mogelijke vroeggeboorte.

Bacteriële vaginose

Tegenwoordig verlopen de meeste zwangerschappen zonder noemenswaardige problemen, waarbij een zwangerschapsduur van 40 weken normaal is. Baby’s die geboren worden voor de 37^e week van de zwangerschap dan  is er sprake van een vroeggeboorte. Vroeggeboorten voor de 32^e week kunnen voor je premature baby leiden tot grote gezondheids- en ontwikkelingsstoringen.

De voorzorgen en controles ten spijt toch leiden nog altijd 10% van alle zwangerschappen tot een vroeggeboorte. Het is niet ongewoon dat deze vroeggeboorten veroorzaakt worden door vaginale infecties zoals bacteriële vaginose.

Bacteriële vaginose kan tijdens een zwangerschap aanleiding geven tot een miskraam maar ook vroegtijdige weeën, gebroken vliezen en infecties van de vruchtzak die de embryo omhuld. Zelfs na de bevalling kan bacteriële vaginose leiden tot een ontsteking van het baarmoederslijmvlies. Het is dus van groot belang dat mogelijke vaginale infecties zo vroegtijdig mogelijk herkend en behandeld worden.

Groep B streptokokken (GBS)

Ongeveer 20% van alle zwangere vrouwen is draagster van de Groep B streptokokken (GBS) bacterie in de vagina. In geval van een natuurlijke bevalling bestaat de kans dat deze GBS bacterie word overgedragen op je baby. Op het moment dat er een besmetting plaatsvindt dan loopt je kindje het risico op GBS-ziekte. Deze ziekte kan tot 3 maanden na de bevalling ernstige letstels veroorzaken bij pasgeborenen. Als je zwanger bent wordt je getest op de aanwezigheid van Groep B streptokokken en is het mogelijk om bij besmetting een antibiotica behandeling te starten, waarmee de baby wordt beschermd.

Ben je draagster van de GBS bacterie dan kan voorkomen dat je baby direct antibiotica voorgeschreven krijgt. In plaats daarvan kan het ook zijn dat de baby de eerste 48 uur goed in de gaten wordt gehouden in het ziekenhuis.

Vaccinatie bij zwangere vrouwen

Of een zwangere vrouw een vaccinatie moet krijgen of niet zal steeds afhangen van drie factoren. De huisarts zal altijd volgende zaken overwegen:

1. Hoe groot is de kans dat de zwangere vrouw in contact komt met deze ziekte?
2. Loopt de zwangere vrouw of de foetus enig risico als ze deze aandoening krijgen?
3. Is het vaccin gevaarlijk voor de foetus?
    

Het is namelijk zo dat sommige vaccins gevaarlijk kunnen zijn voor de foetus of voor de zwangere vrouw. Informeer je daarom voor en tijdens je zwangerschap over de nodige vaccins. 

Welke vaccins worden afgeraden tijdens de zwangerschap?

De vaccins die afgeraden worden tijdens de zwangerschap zijn die voor Mazelen, Bof, Rubeila, Gele koorts, Buiktyfus en Varicella. Bij de meeste van deze is het best de zwangerschap te vermijden to één maand na de laatset dosis. Bij sommige zelf tot na de zesde maand van de zwangerschap.

Welke vaccins zijn toegelaten en worden aanbevolgen tijdens de zwangerschap?

De mogelijke vaccins zijn Tetanus, Kinkhoest, Griep, Hepatitis A, Hepatitis B, Polio, Meningokokken C, Gele koorts, Rabies en jet Pneumokokkenvaccin. Graag lichten we kort even toe wanneer je deze toegediend mag krijgen.

• Tetatus, Drifterie: Onvolledig gevaccineerde zwangere vrouw, die in een onhygiënische ruimte moet bevallen
• Kinkhoest: Dezelfde reden als bij andere volwassenen
• Griep (Influenza): Door verhoogd risico op de complicaties ervan, waarbij een chronische aandoening aan de oorzaak ligt. Valt de zwangerschap tijdens de winter, dan neem je het griepvaccin best na de derde maand.
• Hepatitis A: Enkel als je reist naar een Hoogendemisch gebied.
• Hepatitis B: Niet-immune zwangere vrouwen die risico hebben op eventueel contact
• Polio: Bij een reis naar een Endemisch land of in geval van een epidemie kan IPV (geïnactiveerde vaccin) overwogen worden
• Meningokokken C: Dezelfde reden als bij andere volwassenen
• Gele koorts: Na 6de maand indien je reist naar een endemisch land. Soms is het aangeraden de reis uit te stellen
• Rabies: Na een verdachte beet (Profylaxis). Preventief nemen bij verhoogde kans op blootstelling hieraan.
• Pneumokokkenvaccin: Dezelfde reden als bij andere volwassenen

Uiteraard raden we je steeds aan langs te gaan bij je huisarts voor het verkrijgen van de juiste vaccins op het juiste tijdstip. Breng uiteraard ook steeds je werkgever op de hoogte van je zwangerschap. Zeker als je een beroep hebt waar je tijdens je zwangerschap gemakkelijk infectieziekten kunt oplopen.