Slechts 43 procent van de Belgische bedrijven heeft een preventief beleid rond mentaal en fysiek welzijn op de werkvloer op de plank liggen. Wel geven bijna alle ondernemingen aan dat ze welzijn op het werk belangrijk vinden. Dat zijn de bevindingen van een bevraging van Acerta, Vrije Universiteit Brussel en HR Square.
Door de coronacrisis is het meer dan ooit belangrijk om het mentale en fysieke welbevinden van de Belg een boost te geven. Ook tijdens het (thuis)werk. Voorlopig gebeurt dat in de praktijk onvoldoende, zo blijkt uit de cijfers. Amper 43 procent van de bedrijven heeft een structureel plan om het welzijn van het personeel te bevorderen. Dat concludeert een bevraging van januari dit jaar bij 340 werkgevers uit de private sector. De deelnemers bekleden een van de volgende functies: CEO, hr-directeur, hr-business partner, hr-manager of payrollverantwoordelijke.
Brandjes blussen
39 procent van de bedrijven zegt tijdelijke of beperkte inspanningen te doen om het welzijn van de medewerkers te verbeteren. De overige 18 procent van de bedrijven onderneemt nog geen concrete acties voor een beter welzijn op het werk. ‘Ik vrees dat zo’n ‘ad hoc’-aanpak van bedrijven vooral betekent: brandjes blussen’, zegt Kathelijne Verboomen, directeur Kenniscentrum Acerta Consult. ‘Tijdelijke interventies ervaren werknemers niet als een welzijnsbeleid. Terwijl het beter is om te voorkomen dan te genezen. Een preventief welzijnsplan is bovendien goedkoper, zowel voor grote als kleine ondernemingen. Dat het nog onvoldoende gebeurt, is omdat bedrijven nog niet genoeg bekend zijn met dergelijke welzijnsplannen. We hadden verwacht dat de coronacrisis hier een turbo onder zou zetten, maar dat blijkt nog niet het geval.’
De coronacrisis heeft bedrijfsleiders het afgelopen jaar wel meer doen beseffen dat zowel fysieke als mentale gezondheid belangrijk is: 96 procent van de werkgevers erkent nu het belang ervan. Het aandeel dat zegt welzijn ‘heel belangrijk’ te vinden, is de laatste twee jaar verdubbeld, van 32 naar 67 procent. Dat bewustzijn uit zich wel nog niet altijd in concrete plannen, zo blijkt.
‘Meten is weten‘
Nog opvallend: 32 procent geeft aan dat de inspanningen om het welzijn van hun personeel te verbeteren puur op buikgevoel gebaseerd zijn. Iets meer dan een derde stoelt zich ook op de ‘harde cijfers’, met name die van het ziekteverzuim. Slechts 1 op 5 werkgevers meet effectief de impact van zijn acties. Een kwart heeft eigenlijk geen idee of de inspanningen voor een beter welzijn op de (thuis)werkvloer iets opleveren.
‘Het traject van een goed, preventief welzijnsbeleid begint en eindigt met ‘weten is meten”, zegt Elke Van Hoof, professor gezondheids- en medische Psychologie (Vrije Universiteit Brussel). ‘Meten start bij het ontginnen van bestaande data, aangevuld met een anonieme bevraging, liefst verder aangevuld met een persoonlijk gesprek tussen werknemer en leidinggevende. Daarmee kan je dan aan de slag, door acties te koppelen aan de resultaten met duidelijke doelen, afspreken wie de trekker zal zijn, een welzijnscoach te voorzien, over de acties te communiceren, meten of de doelen worden gehaald, regelmatig – bijvoorbeeld halfjaarlijks – de bevraging over het welzijn herhalen… Veel en complex? Een preventief welzijnsplan maakt elke inspanning zoveel effectiever en efficiënter: het zorgt ervoor dat de juiste actie bij de juiste persoon op het juiste moment terechtkomt.’
Werkbaarheidscheque
Ondertussen blijft ook de Vlaamse werkbaarheidscheque, een subsidiemechanisme om het gezondheidsbeleid van bedrijven te laten analyseren, onderbenut. ‘Er wordt nog maar weinig gebruik gemaakt van de werkbaarheidscheque’, zegt Kathelijne Verboomen. ‘Die geeft financiële steun voor bedrijven om hun personeel te bevragen en te begeleiden rond werkbaar werk. Ze kunnen ermee de knelpunten blootleggen: hoe zit het met de werkdruk, het mentale welzijn, de autonomie van de werknemers? En dan vergeten bedrijven ook nog vaak dat ze binnen hun eigen netwerk meestal ook meer kennis hebben over welzijn dan ze denken en inzetten. Ik denk daarbij aan de beschikbaarheid van Preventieadviseurs Psychosociale Aspecten (PAPA)’.
