Wat gebeurt er in ons brein wanneer we slapen, mediteren of bewegen? Dr. Steven Laureys, bekend van bestsellers zoals Het no-nonsense slaapboek en Het no-nonsense meditatieboek, biedt met zijn werk cruciale inzichten in hoe we ons brein gezond kunnen houden. In dit interview deelt hij praktische tips over slaap, meditatie en beweging, gebaseerd op zijn uitgebreide onderzoek naar neuroplasticiteit en breingezondheid. Lees verder en ontdek hoe kleine dagelijkse keuzes een grote impact kunnen hebben op je brein én je leven.
Dr. Laureys; u staat bekend om uw werk rond neuroplasticiteit. Wat is neuroplasticiteit precies en waarom is het zo belangrijk?
Neuroplasticiteit is het vermogen van ons brein om zich aan te passen, nieuwe verbindingen te maken en zelfs te herstellen van schade. Het is een enorm hoopgevend concept. Zelfs op latere leeftijd kunnen we ons brein trainen en versterken. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer we nieuwe vaardigheden leren, mediteren, of simpelweg door nieuwsgierig te blijven. Neuroplasticiteit laat ons zien dat we niet vastzitten in oude patronen, maar dat we ons brein actief kunnen beïnvloeden.
Wat zijn volgens u de belangrijkste factoren voor een gezond brein?
Slaap is zonder twijfel de belangrijkste pijler voor een gezond brein. Tijdens de slaap voert ons brein afvalstoffen af via het glymfatische systeem, verwerkt het herinneringen en herstelt het energie. Dit is essentieel voor zowel ons cognitieve als emotionele welzijn.
Daarnaast speelt beweging een cruciale rol. Lichaamsbeweging stimuleert neuroplasticiteit, het vermogen van onze hersenen om nieuwe verbindingen te maken en zelfs nieuwe hersencellen te genereren. Dit draagt bij aan een beter geheugen, meer emotionele stabiliteit en een verbeterd concentratievermogen.
Gezonde voeding, zoals een mediterraans dieet dat rijk is aan groenten, fruit, vezels en omega-3-vetzuren, levert de voedingsstoffen die ons brein nodig heeft om optimaal te functioneren. Deze voedingspatronen ondersteunen niet alleen de hersenen, maar hebben ook een gunstige invloed op ons algemene welzijn.
Meditatie is eveneens een krachtige tool. Het verbetert onze focus en emotionele stabiliteit, terwijl het ons helpt om stress te reduceren en onze sociale vaardigheden te versterken.
Tot slot is sociale interactie van groot belang. Een ondersteunend netwerk van familie en vrienden bevordert niet alleen mentale gezondheid, maar kan ons ook helpen om veerkrachtiger om te gaan met de uitdagingen van het leven.
Elke kleine verbetering in deze aspecten kan een grote impact hebben. Door bewuste keuzes te maken in slaap, beweging, voeding, meditatie en sociale verbindingen, kunnen we actief bijdragen aan een gezonder en veerkrachtiger brein.
U haalt beweging aan, maar hoeveel is genoeg? Moeten we dagelijks 10.000 stappen zetten?
Het precieze aantal stappen is minder belangrijk dan regelmatig bewegen. Elke stap telt, of dat nu 7.000 of 10.000 stappen zijn. Studies tonen dat beweging, zoals drie keer twintig minuten cardio per week, je hersenen en lichaam ten goede komt. Belangrijk is om een activiteit te kiezen die bij je past, zoals wandelen, fietsen of zwemmen. Laat technologie zoals wearables je helpen, maar raak er niet door geobsedeerd. Beweging moet geen extra stress opleveren, maar een natuurlijke balans zijn binnen je dagelijkse routine.
In uw boeken bespreekt u meditatie als één van de belangrijkste tools voor mentale gezondheid. Waarom is dat zo krachtig?
Meditatie is een vorm van mentale fitness. Het helpt om stress te verminderen, de focus te verbeteren en ons empathischer te maken. Vanuit neurologisch perspectief zien we dat meditatie bepaalde delen van de hersenen versterkt, zoals de prefrontale cortex, die betrokken is bij zelfregulatie. Het mooie is dat meditatie voor iedereen toegankelijk is. Zelfs met vijf minuten per dag kun je al positieve veranderingen opmerken.
Hoe zit het met slaap? Veel mensen hebben moeite om een goede nachtrust te krijgen en sommigen beweren dat slaap tijdsverlies is. Wat raadt u aan?
Slaap is absoluut geen tijdsverlies; het is een van de meest cruciale investeringen in onze gezondheid. Tijdens de diepe slaap wordt ons brein gereinigd door het glymfatische systeem, dat toxische afvalstoffen verwijdert. Dit proces speelt een belangrijke rol in het voorkomen van aandoeningen zoals Alzheimer en depressie. Bovendien is slaap essentieel voor het herstel van zowel lichaam als geest, het verwerken van herinneringen, en het versterken van ons immuunsysteem.
Helaas wordt de impact van slaaptekort vaak onderschat. Mensen die onvoldoende slapen, merken niet altijd de schade die het veroorzaakt op hun mentale en fysieke welzijn. Een goed slaapritueel kan hierbij helpen. Vermijd bijvoorbeeld schermgebruik minstens een uur voor het slapengaan en zorg voor een donkere, rustige en koele slaapomgeving. Ademhalingsoefeningen of een kort moment van meditatie voor het slapengaan kunnen je geest tot rust brengen en de overgang naar slaap vergemakkelijken.
Luister naar je lichaam en probeer consistentie in je slaappatroon te brengen. Hulpmiddelen zoals wearables kunnen waardevolle inzichten bieden in je slaapkwaliteit, maar gebruik ze met mate om onnodige stress te vermijden.
Kortom, slaap is geen luxe, maar een basisbehoefte. Door bewust met slaap om te gaan, kunnen we onze fysieke en mentale gezondheid aanzienlijk verbeteren.
U legt ook de nadruk op nieuwsgierigheid en leren. Hoe draagt dat bij aan onze hersengezondheid?
Nieuwsgierigheid is een krachtige motor voor groei. Wanneer we iets nieuws leren of ons ergens in verdiepen, worden er nieuwe verbindingen in de hersenen gemaakt. Dit houdt ons brein jong en flexibel. Het kan iets kleins zijn, zoals een nieuw recept proberen, of iets groots, zoals een nieuwe taal leren. Het belangrijkste is dat je je brein blijft uitdagen.
Wat zijn de mogelijkheden en risico’s van technologie voor onze gezondheid?
Technologie biedt veel voordelen, zoals tools voor neuroplasticiteit en diagnostiek, maar we moeten waakzaam blijven. AI en wearables kunnen ons ondersteunen, maar mogen ons leven niet overnemen. Daarnaast moeten we technologie combineren met echte natuurervaringen, zoals wandelen in het bos. Evenwicht is de sleutel: technologie gebruiken als hulpmiddel zonder onze menselijkheid en connectie met de natuur te verliezen.
U bent ook een groot voorstander van sociale interactie. Waarom is dat zo belangrijk voor onze hersenen?
Sociale interactie is essentieel voor onze mentale en emotionele gezondheid. Het brein is een sociaal orgaan. Wanneer we contact hebben met anderen, maken we oxytocine aan, een stofje dat ons een gevoel van verbinding en vertrouwen geeft. Dit helpt niet alleen om stress te verminderen, maar ook om ons empathischer en gelukkiger te voelen. Zorg dus dat je regelmatig tijd doorbrengt met familie, vrienden of collega's.
Tot slot, wat is uw belangrijkste advies voor wie zijn brein gezond wil houden?
Begin klein. Het hoeft niet allemaal perfect te zijn. Kies één gewoonte die je vandaag kunt aanpassen, zoals een kwartier eerder naar bed gaan of vijf minuten per dag mediteren. Het belangrijkste is dat je consistent bent. Geef je brein de liefde en aandacht die het verdient, en je zult merken dat je je gelukkiger, energieker en scherper voelt.
Dr. Steven Laureys blijft inspireren met zijn wetenschappelijke inzichten en toegankelijke benadering van complexe onderwerpen. In zijn nieuwste boek, Bijna Dood, verkent hij op een fascinerende manier wat mensen ervaren tijdens bijna-doodervaringen. Het boek biedt een unieke combinatie van wetenschap, spiritualiteit en de mysteries van ons bewustzijn.
