In een wereld waarin digitale media steeds prominenter aanwezig zijn, worden kinderen al vanaf zeer jonge leeftijd blootgesteld aan schermtijd. Hoewel technologie onmiskenbaar voordelen biedt, zoals het bevorderen van taalvaardigheid en creatief denken, waarschuwen experts zoals Maité Mervaillie, ergo- en creatief kindertherapeut, voor de risico’s van overmatig schermgebruik. "Creatief spelen is de sleutel tot zelfvertrouwen en mentale groei bij kinderen," stelt Maité. Hoe kunnen we de balans vinden tussen schermtijd en spel, en waarom is dat zo belangrijk?
De impact van schermtijd
Kinderen vandaag worden vanaf 4 maanden al geconfronteerd met schermen, terwijl dit in de jaren 70 pas rond de leeftijd van 4 jaar gebeurde. Helaas is de aantrekkingskracht van digitale media zo groot dat overmatig gebruik een reëel risico vormt. Uit onderzoek blijkt dat kinderen nu gemiddeld 8 uur minder per week spelen dan twee decennia geleden. Zelfs een televisiescherm dat op de achtergrond aanstaat, kan bij kinderen onder de 5 jaar al een negatief effect hebben op taalgebruik, uitvoerende vaardigheden en kennis. Bij oudere kinderen wordt buitensporige schermtijd gelinkt aan vertraagde leesvaardigheid.
De grootste gezondheidsrisico’s van overdreven schermgebruik zijn echter meeromvattend. Naast de impact op taal en kennisontwikkeling, heeft het ook negatieve gevolgen op fysiek en motorisch vlak, zoals een tekort aan beweging en verminderde oog-handcoördinatie. Emotioneel kan het leiden tot minder sociale interactie en zelfs een verhoogd risico op stress en angst.
Het bewust beperken van schermtijd is dus niet alleen belangrijk voor de fysieke gezondheid van kinderen, maar ook voor hun mentale en sociale ontwikkeling.
Trend: Vitamin P(lay) en Open Ended Play
Maité Mervaillie is ergo- en creatief kindertherapeut plus zorgcoördinator op Natuurschool de Ritsheuvel. Zij richtte in 2020 samen met een bevriend collega de vzw Loslaeter op met als doel kinderen volop te laten proeven van spel en avontuur met de natuur als rode draad. Maité verdiept zich al jaren in de kracht van vrij spel.
Maité Mervaillie: “Vanuit mijn ervaring durf ik te stellen dat je door overmatig gebruik van digitale media heel wat ontwikkelingskansen laat liggen. Kinderen die vaak gekoppeld worden aan een scherm, vinden het bovendien moeilijker om zichzelf tot actie of spel te brengen. Het belang van schermvrij spel dat de fantasie stimuleert, is dan ook belangrijker dan ooit.”
Vitamine P(lay) dus. Een opvallende trend op dat vlak is ‘open ended play’. Kortweg betekent dit spelen zonder spelregels, maar ook zonder doel en zonder einde. Je kind gebruikt dus zijn fantasie om te bepalen welke richting het spel uit gaat. Ook speelgoed dat de creativiteit, gezonde emotionele expressie en sociale interactie stimuleert, staat hoog bovenaan het lijstje. Maité Mervaillie: “Het speelgoed van Trixie is daar een mooi voorbeeld van: het zet in op infinite play, biedt een basis, maar daarnaast voldoende vrijheid tot invulling van spelinhoud. De handige labels op de verpakkingen geven trouwens aan welke vaardigheden het speelgoed bevordert.
voertuigen, prijs €44,95.
Kortom, door meer focus te leggen op vrij spel en minder op schermtijd, geef je kinderen niet alleen de kans om gezond te groeien, maar ook om belangrijke levensvaardigheden te ontwikkelen.
