Meer mentale rust in drukke periodes: 10 tips om je balans te vinden

De drukke periodes van het jaar, zoals de terug-naar-school-tijd in september, kunnen een aanzienlijke mentale belasting met zich meebrengen. Uit een recente studie door Censuswide in opdracht van HelloFresh blijkt dat meer dan de helft (53%) van de Belgische ouders met kinderen jonger dan 15 jaar deze druk jaarlijks voelt toenemen. Belgische gezinnen met kinderen hebben dagelijks gemiddeld zestien taken per dag, maar tijdens drukke periodes komen daar vaak extra taken bij. Deze verhoogde mentale druk treft echter meer mensen dan alleen ouders. Om emotionele verlichting en richting te bieden, delen klinisch psycholoog Nina Mouton en psychotherapeut Anneleen De Lille elk vijf praktische tips om de overgang naar het dagelijkse leven soepeler te maken.

Meer dan de helft (53%) van de Belgische ouders met kinderen jonger dan 15 jaar in huis voelt hun mentale belasting elk jaar stijgen. De grootste oorzaken hiervan zijn het combineren van werk met gezinsverantwoordelijkheden (38%), het bijhouden van de schema's en activiteiten van de kinderen (37%) en het omgaan met de verschillende behoeften van meerdere kinderen (28%). Wat opvalt, is dat de toenemende maatschappelijke verwachtingen rondom ouderschap (25%) en de groeiende carrièreambities van de partner, die voor extra verantwoordelijkheden zorgen (21%), de mentale belasting verder opvoeren.

“Deze mentale last omvat het constant beheren van dagelijkse taken en neemt aanzienlijk toe naarmate het nieuwe schooljaar nadert. Die mentale belasting gaat verder dan praktische taken zoals brooddozen klaarmaken, boodschappen doen, koken of het vuilnis buitenzetten. Het gaat óók om mentale inspanningen, zoals vooruitdenken over wat iedereen nodig heeft, de gezinsagenda bijhouden, beslissingen nemen en verantwoordelijkheden verdelen”, zegt Marie Vande Kerkhof, woordvoerder bij HelloFresh. “Ons onderzoek toont aan dat Belgische ouders gemiddeld zestien ouderlijke taken per dag uitvoeren, maar tijdens de terug-naar-school-periode loopt dat gemiddelde op tot liefst 22 oudergerelateerde dagtaken”.

Mentale druk van maaltijdbereiding

Welke oudertaken bezorgen het meeste stress tijdens de schoolperiode? Voor veel gezinnen is huiswerkbegeleiding een grote stressfactor. Maar liefst  44% ervaart dit als mentaal belastend, vervolgens worstelt 41% met de ochtendroutine. Ook is maaltijdplanning voor veel ouders een grote bron van stress, vooral tijdens de drukke schoolperiode. Meer dan de helft (57%) van de ouders vindt dat het plannen van maaltijden een aanzienlijke mentale belasting met zich meebrengt.

“De stress die het avondeten met zich meebrengt komt niet uit de lucht vallen, er komt namelijk meer dan alleen koken bij kijken. Gemiddeld spenderen we 4 tot 5 taken aan de voorbereiding van het avondeten; van plannen en budgetteren tot winkelen, koken en afruimen. Dit maakt het beheren van gezinsmaaltijden een complex en tijdrovend proces. HelloFresh kan de mentale belasting verlichten tijdens deze drukke periode. Van het plannen van maaltijden tot met de receptkaart in de hand aan de slag gaan met ingrediënten uit de box, het avondeten is geregeld. Met een breed scala aan snelle en lekkere recepten wordt het avondeten een moeiteloze routine voor elk huishouden”, zegt Marie.

Tips en tricks om mentale druk te verlichten, ongeacht je gezinssituatie

Een kwart van de Belgische ouders voelt zich dagelijks overweldigd door de vele tips en tricks die ze op sociale media tegenkomen. Na de eerste hectische septemberweken kan een moment van reset en reflectie wonderen doen. Daarom delen klinisch psycholoog Nina Mouton en psychotherapeut Anneleen De Lille enkele praktische tips om de dagelijkse stress beter te managen en een betere balans te vinden.

De 5 tips van Nina Mouton:

1. Gun jezelf de tijd om er weer in te komen
   Er is veel druk om meteen weer alles soepel te laten verlopen, waarbij we ook nog eens gebombardeerd worden door de (online) adviezen. Het kost echter tijd om een nieuwe balans te vinden. Soms kan het weken duren voordat je een goede routine hebt opgebouwd. En als je die dan eindelijk hebt, kan dat volgende week weer veranderen. Flexibiliteit en veerkracht zijn belangrijk.
2. Je hoeft het niet alleen te doen
   Veerkracht hebben en flexibel zijn lukt als je ervoor open staat om hulp in te schakelen. Situaties kunnen veranderen en wat vorig jaar werkte, past nu misschien niet meer. We hebben echter vaak de neiging om alles zelf te doen. Het kan helpen om bewust stil te staan bij wie je kan ondersteunen; schrijf je vaste dagelijkse tot wekelijkse taken op en ga na over wie je daarbij zou kunnen helpen. Wie kan de kinderen van school halen? Wie kan je huishouden ondersteunen? Verdeel de taken en wees niet bang om hulp te vragen.

   Deze reflectieoefening kan verder gaan dan alleen praktische hulp inschakelen. Ook emotionele en dus mentale hulp kan van belang zijn. Wie vangt je op als het even tegenzit? Naar wie bel je? Door beide soorten steun te herkennen en in te schakelen, kan de druk aanzienlijk verlichten.

3. Filter door online adviezen
   Wat werkt voor gezin A, werkt niet per se voor jouw gezin. Adviezen moeten bij jou passen, niet andersom. Zoek dus je eigen weg en implementeer oplossingen die natuurlijk aanvoelen. Ben je bijvoorbeeld altijd je sleutels kwijt? In plaats van jezelf te forceren om deze een nieuwe vaste plek toe te wijzen, kan het effectiever zijn om voor de plek te kiezen waar ze meestal belanden. Zo leg je jezelf niet onnodig extra druk op. Maak gebruik van online hulpmiddelen en experts die jou aanspreken en laat je niet ontmoedigen door perfecte beelden op Instagram of blogs. Gebruik deze als positieve inspiratiebronnen die je mentaal welzijn boosten, kritisch laten denken en vooral; écht helpen.
4. Huiswerkbegeleiding
   Huiswerk kan voor veel gezinnen een bron van stress zijn. Belangrijk is om je kind te leren hoe ze hun huiswerk plannen, stap voor stap. Maak samen een planning en bouw dit langzaam op, zodat ze het op termijn zelf kunnen doen. Zo help je hen om op termijn zelfstandig te worden, waardoor jouw begeleiding steeds minder nodig is.

   Laat kinderen ook zelf hun fouten maken. Wil je zoon van 10 zijn huiswerk pas op zondagavond doen? Laat hem dit proberen. Misschien werkt het, misschien niet. Ze leren juist veel van hun eigen ervaringen en soms is botsen een waardevolle les.

5. Bouw buffertijd in om je ochtendroutine lichter te maken
   Sta een kwartiertje eerder op en je dag verloopt wellicht al een stuk rustiger. Drama over de kleur van de brooddoos of een zwemzak die zoek is? Extra tijd kan al voor veel minder stress zorgen. Bereid ook zoveel mogelijk de avond ervoor voor: leg outfits klaar, dek de ontbijttafel en maak de brooddozen. Ouders voelen zich vaak schuldig over details zoals het idee dat een brooddoos ‘s ochtends bereid moet worden om "vers" eten te garanderen, maar kinderen merken dat niet. Wat is belangrijker: een gestresseerde ouder die nog snel wraps staat te smeren, of een ontspannen moment samen aan de ontbijttafel?

De 5 tips van Anneleen De Lille:

1. Wees zelfbewust
   We zijn constant gericht op externe prikkels en vergeten vaak om naar binnen te kijken en te reflecteren. Merk je dat je vastloopt of je doelen niet haalt? Neem dan even de tijd om stil te staan bij wat écht belangrijk is voor jou. Vraag jezelf af waar je aandacht naartoe gaat en of dat klopt met wat je wilt bereiken. Als jij niet kiest waar je tijd en aandacht naartoe gaat, doen anderen dat al snel voor jou. Als resultaat krijgen zaken die minder belangrijk zijn voor jou op dit moment de prioriteit.
2. Stel je top 3 prioriteiten vast
   Weet je wat je belangrijk vindt, dan kun je beter kiezen uit de mogelijkheden. Als je brede interesses hebt, ben je vaak geneigd om alles te willen proberen. Maak daarom gerichte keuzes en wees creatief met het combineren van verschillende aspecten, zoals tennissen met vrienden. Zo besteed je zowel aandacht aan je gezondheid als je sociale leven.

   Om overzicht te houden, is een regelmatige “mind dump” een waardevolle techniek: schrijf al je to-do’s op papier, zowel op vlak van werk als privé, en bekijk vervolgens per item of het realistisch is en schrap en schuif waar nodig. Kijk wat écht belangrijk is en herschik je taken waar nodig. Als het huishouden bijvoorbeeld niet meer haalbaar is, kan je dit best uitbesteden. Dit helpt je om te focussen op wat nu prioriteit heeft. Onthoud: wat vandaag belangrijk is, kan morgen anders zijn. Taken schuiven is geen uitstel, maar een manier om je aandacht te richten op wat nú telt.

3. Wilskracht is eindig: automatiseer taken
   Soms weet je precies wat je nodig hebt. Je maakt goede voornemens en denkt: Ik ga ervoor! Zeker na een vakantie voel je je vaak gemotiveerd. Zo kan je denken: deze week is slapen mijn topprioriteit. Maar keer op keer lukt het me niet om het bij één aflevering te houden… Je hebt hier wilskracht voor nodig. Deze is echter eindig, en neemt gedurende de dag af, waardoor ongezonde gewoontes makkelijker insluipen. Hoe houd je je wilskracht op peil? Creëer vaste routines. Leg je kleding alvast klaar of eet elke ochtend hetzelfde ontbijt. Dit vermindert beslissingen en bespaart mentale energie. Vraag jezelf dus af: wat kan ik automatiseren? Bedenk ook welke goede gewoonte veel wilskracht kost en hoe je het makkelijker kunt maken vol te houden, zoals het halverwege stoppen van een serie om een cliffhanger te voorkomen.
4. Beperk je telefoongebruik
   Je telefoon is vaak één van de grootste afleiders. Nieuws en berichten trekken je voortdurend uit je ritme. Een goede manier om minder naar je telefoon te grijpen is om bijvoorbeeld de associatie tussen bepaalde plekken en je telefoon te doorbreken. Besluit bijvoorbeeld om je telefoon niet te gebruiken aan de eettafel, in de slaapkamer, of zoals ik, aan je bureau. In het begin is het lastig, maar na verloop van tijd wordt het een gewoonte en grijp je niet meer naar je telefoon op die plekken.
5. Geen inspanning zonder ontspanning
   Inspanning is niet mogelijk zonder ontspanning. Het is belangrijk om niet alleen voor jezelf te zorgen wanneer er "tijd over" is. Denk aan het principe van "pay yourself first". Het beste moment om geld opzij te zetten is aan het begin van de maand. Als je wacht tot het einde van de maand om de overschot opzij te zetten, blijft er meestal niets over. Plan dus actief je ontspanning en maak er een prioriteit van. Begin daarom met het inplannen van niet-onderhandelbare recuperatietijd. Blokkeer momenten in je week die je nodig hebt om op adem te komen. Bijvoorbeeld: blokkeer je lunchpauzes zonder laptop, of plan een vaste avond voor je hobby. En kijk ook vooruit doorheen het jaar: zodra vakanties of verlofdagen gepland zijn, mogen ze niet meer worden ingekort, hoe aantrekkelijk sommige nieuwe werkopdrachten of familiale verplichtingen ook zijn.

Over het onderzoek

Het onderzoek werd uitgevoerd door Censuswide met 14.686 algemene respondenten uit het VK, Duitsland, Frankrijk, Noorwegen, Zweden, Denemarken, Australië, Nederland, Ierland, Spanje, Italië, Nieuw-Zeeland en België tussen 19.07.2024 en 29.07.2024. Censuswide houdt zich aan de principes van de Market Research Society, gebaseerd op de ESOMAR-criteria, en is lid van de British Polling Council.