Lifeskill: zo moet je nee zeggen (tegen iets waar je voor je gevoel ja tegen moet zeggen, maar waar je eigenlijk geen zin in hebt)

Begin jij iedere dag met snoozen en ren je vervolgens als een kip zonder kop de deur uit? Kies je nog steeds wijn uit op basis van het mooiste label? Ziet je vensterbank eruit als een plantenkerkhof? En denk je dan weleens: er moeten betere manieren zijn om dit te doen? De Amerikaanse Erin Zammett Ruddy dacht hetzelfde en ontdekte: die zijn er gelukkig ook. Voor haar nieuwe boek 155 Lifeskills sprak ze met verschillende experts en vatte ze hun adviezen samen in eenvoudig te volgen stappen. En wij mogen de komende weken tien van haar Lifeskills met jullie delen. Vandaag: nee zeggen (tegen iets waar je voor je gevoel ja tegen moet zeggen, maar waar je eigenlijk geen zin in hebt).

‘De vraag is niet of je liever dit doet of niets, maar of je liever dit doet of een van de andere dingen waar je leven al mee gevuld is.’

Het stappenplan

1. Bedenk dat tijd kostbaar is en dat eenmaal bestede tijd met geen mogelijkheid terug te krijgen is.
2. Vraag jezelf af: ‘Zou ik dit morgen willen doen?’ (Je in september aanmelden voor iets wat pas in april plaatsvindt, is niet zo moeilijk. Maar doe je toekomstige zelf een plezier en test jezelf op deze manier.)
3. Stel je antwoord niet uit – houd mensen niet in onzekerheid als jij al weet dat je nee gaat zeggen.
4. In plaats van te zeggen dat je geen tijd hebt, kun je het ook anders formuleren, zoals ‘Wat fijn dat jullie aan me gedacht hebben. Ik moet helaas nee zeggen, maar ik wens jullie veel succes met X.’ (Als het geen prioriteit verdient, omdat iets anders waar je al mee bezig bent een prioriteit is, kun je daar eerlijk over zijn en hoef je nergens mee te zitten.)
5. Bekijk je nee van de positieve kant om je niet schuldig te hoeven voelen: dit is belangrijk en verdient iemands onverdeelde energie en aandacht, en je moet wel nee zeggen omdat je XYZ al aan je hoofd hebt en je het belang van datgene waarvoor je gevraagd bent (een bijeenkomst, een rol, een weekendje weg) zou schaden door ja te zeggen.

De deskundige

Laura Vanderkam is deskundige op het gebied van een efficiënt gebruik van tijd en auteur. Haar TED Talk over zeggenschap over je vrije tijd, How to Gain Control of Your Free Time, is meer dan 8 miljoen keer bekeken.

De toelichting

Je bewust zijn van de waarde van tijd helpt je te beseffen dat nu nee zeggen tegen iets, je in staat stelt om later ja te zeggen tegen iets anders. Je wilt er zeker van zijn dat je nee zegt tegen de dingen die je eigenlijk niet wilt doen, tegen de dingen die niet echt stroken met wat jouw doelen zijn, of tegen activiteiten waar jij of de mensen die voor jou belangrijk zijn, geen plezier in hebben of het nut niet van inzien. Ruim tijd en energie in om ja te kunnen zeggen tegen wat voor jou belangrijk is, zinvol, spannend, uitdagend en misschien beangstigend, omdat je over je grenzen heen zult moeten reiken, maar wat daardoor juist ook verrijkend kan zijn. We houden vaak maar weinig rekening met ons toekomstige zelf, dat we maar al te makkelijk als iemand anders beschouwen dan ons huidige zelf. We denken ofwel: o, dat toekomstige zelf van mij gaat zo ongelooflijk productief zijn dat dat helemaal geen probleem zal zijn om dit erbij te doen. Of: o, dat is niet mijn probleem. Daar ziet mijn toekomstige zelf zich maar mee te redden.
‘Zou ik hier ja tegen zeggen als het morgen was?’ is een nuttige manier om over dingen na te denken, omdat je weet hoeveel energie je morgen zult hebben, wat je al op je bordje hebt liggen, wat je ervoor moet laten. Als je bereid bent om dingen te verplaatsen of te laten om ja te zeggen tegen iets waarvoor je bent gevraagd of uitgenodigd, als het morgen was, dan ben je dat voor datzelfde iets waarschijnlijk ook als het verder in de toekomst ligt. Als je daartoe niet bereid bent, moet je antwoord nee zijn. Wees daarin helder en laat geen ruimte open om er alsnog een ja van te maken. (Als je zegt: ‘Ik moet nee zeggen omdat ik het dan te druk heb,’ laat je voor de ander ruimte open om de boel te verschuiven naar een moment waarop je wel tijd hebt.)

Bonus

Als datgene waar je voor je gevoel ja tegen moet zeggen iets is waar mensen bij betrokken zijn met wie je graag omgaat, bedenk dan dit: over het algemeen zijn de mensen met wie je graag omgaat je tijd waard (en laten we wel wezen: het is niet altijd vanzelfsprekend dat je naar believen samen tijd kunt doorbrengen). Ja, je moet er moeite voor doen om naar anderen toe te gaan, maar terugkijkend zul je vast en zeker veel blijer zijn wanneer je samen met je vrienden uiteten bent geweest dan wanneer je de avond had doorgebracht met het scrollen door Instagram, kijkend naar hoe andere mensen samen eten. Je wilt het soort plezier hebben in je leven waar je ook moeite voor hebt gedaan, niet alleen maar het soort dat je komt aanwaaien. Vraag jezelf: ‘Zal mijn toekomstige zelf blij zijn dat ik dit heb gedaan?’ Soms kan dat je net het zetje geven dat je nodig hebt om dingen te doen waar je plezier aan beleeft, maar waarvoor je wel even ergens overheen moet stappen (zoals de deur uitgaan wanneer het regent of misschien al een broek aantrekken).

Meer lezen?
155 Lifeskills van Erin Zammett Ruddy (Volt, € 18,99)