Slechts één immunotherapie die alle soorten kanker bestrijdt? Het zou wel eens werkelijkheid kunnen worden in de toekomst. Dat blijkt uit de resultaten die onderzoekster Jingjing Zhu onlangs publiceerde in het vooraanstaande wetenschappelijke tijdschrift Nature.
Jingjing Zhu is senior onderzoekster aan de Duve Instituut (UCLouvain). Als kind was ze getuige van het lijden van haar grootmoeder getroffen door leverkanker. Ze begeleidde haar tijdens de laatste maanden van haar leven. Deze persoonlijke ervaring was de drijvende kracht achter haar beroepskeuze. Tegenwoordig richt haar onderzoek zich op de verbetering van kankerimmunotherapie, waarbij het eigen immuunsysteem van de patiënt gebruikt wordt om kanker te bestrijden.
Immunotherapie, doeltreffend voor sommige kankers, maar niet voor alle?
Chemotherapie en radiotherapie zijn veel gebruikte middelen in de strijd tegen kanker en blijven eerstelijnsbehandelingen. Ze bestrijden de ziekte door de kankercellen rechtstreeks aan te vallen. In sommige gevallen kunnen deze therapieën echter ook ernstige gevolgen hebben voor het lichaam, of werken ze niet bij bepaalde patiënten.
Immunotherapie zet het eigen immuunsysteem in om kankercellen te identificeren en te doden. Afgelopen jaren heeft deze therapie grote vooruitgang en successen geboekt. Bijvoorbeeld in het geval van vergevorderd melanoom: met chemotherapie en radiotherapie is het overlevingspercentage na 5 jaar minder dan 10%. Vandaag de dag is dit cijfer gestegen tot ongeveer 50% dankzij immunotherapie.
Immunotherapie werkt echter niet bij alle soorten kanker, zoals bijvoorbeeld alvleesklierkanker. Het werkt al beter dan traditionele therapieën, maar we weten niet waarom sommige patiënten er niet op reageren.
Eén enkele immunotherapie
Jingjing Zhu wil begrijpen waarom sommige patiënten niet reageren op immunotherapie en hoe dat kan verbeterd worden voor een groter aantal patiënten.
‘Ik concentreer me niet op een specifiek type van kanker’, zegt Jingjing Zhu. ‘We willen alle kankerpatiënten behandelen. Mijn doel en droom is de ontwikkeling van een betere en universele immuuntherapie: een therapie die kan werken bij een groter aantal patiënten en bij meerdere soorten kanker.’
Met een zeer geavanceerd screeningsysteem hoopt de onderzoekster een nieuw therapeutisch doelwit te identificeren en nieuwe medicijnen en therapieën te ontwikkelen om kanker te bestrijden.
‘We hebben al een nieuw therapeutisch doelwit geïdentificeerd, een lid van de adrenerge receptorfamilie. Verschillende experimenten tonen aan dat er een significant anti-tumor effect optreedt met medicijnen die de activiteit van deze receptor verhoogt. Tot nu toe hebben we getest op muizen met alvleesklierkanker, melanoom, longkanker, borstkanker, darmkanker, myeloom, lymfoom en fibrosarcoom. Voor elk van deze kankers vertoonde de aanpak een zeer goed anti-tumoreffect. We bevinden ons nu in de spannende fase van medicijnontwikkeling en klinische testen.’, vervolgt de onderzoekster.
Stichting tegen Kanker selecteert ervaren onderzoekers voor financiering
Nieuwe medicijnen vinden, is een zeer langzaam proces. Een ontdekking moet worden geanalyseerd en getest op verschillende cel- en diermodellen. We moeten begrijpen hoe een bepaald type geneesmiddel werkt voordat we kunnen voorspellen hoe het bij mensen zal werken en of er bijwerkingen zijn. Dit is erg belangrijk, maar erg traag en kan jaren duren.
‘Dankzij de steun van Stichting tegen Kanker kan ik me concentreren op mijn onderzoek en er vier jaar lang gefocust op werken zonder andere financieringsbronnen te moeten zoeken. We zijn nog nooit zo dichtbij een oplossing geweest. We hebben veel technologieën om de volgende doorbraak te bereiken, net zoals immunotherapie dat tien jaar geleden deed. Ons dagelijks onderzoek verloopt traag, maar elke dag brengt ons een beetje dichter bij onze droom om de last van kankerpatiënten in de toekomst te verminderen. Om dit te bereiken hebben we middelen nodig. We zijn dan ook dankbaar dat we dankzij de steun van de donateurs van Stichting tegen Kanker verder kunnen gaan met ons onderzoek.’
