Er wordt wat afgedronken tijdens de feestdagen, maar dat te veel drinken kan een aandoening veroorzaken waarbij het hart abnormaal klopt – bekend als atriale fibrillatie of AF. De hartritmestoornis wordt vaak ervaren als een fladderend gevoel op de borst. Als het een tijdje aanhoudt en onbehandeld blijft, kan het leiden tot een hartaanval.
Door alcohol veroorzaakte atriale aritmie wordt sinds 1978 Holiday Heart Syndrome genoemd. De reden is simpel: het komt een pak vaker voor tijdens de feestdagen. Wetenschappers weten niet zeker hoe vaak de aandoening voorkomt, vooral omdat veel mensen die een abnormale hartslag ervaren na het drinken van alcohol mogelijk geen medische hulp inroepen. Een Fins onderzoek, gepubliceerd in 1987, rapporteerde echter dat 5 à 10% van de nieuwe gevallen van AF veroorzaakt werden door overmatig alcoholgebruik.
AF komt zelden voor bij mensen onder de 30, en geïsoleerde episodes ervan bij jongeren worden vaak toegeschreven aan duurtraining, recreatief drugsgebruik en obesitas. De meest voorkomende oorzaak is echter binge-drinken.
Een andere studie in Denemarken identificeerde meer dan 1.000 gevallen van AF onder 16.500 mannen en vrouwen. Zwaar alcoholgebruik was verantwoordelijk voor 5% van de AF-gevallen bij mannen. En het risico op het ontwikkelen van AF bleek 1,5 keer hoger te zijn bij binge-drinkers in vergelijking met degenen die matige hoeveelheden alcohol of helemaal geen alcohol dronken.
Waarom die hartritmestoornissen ontstaan, weten we eigenlijk niet
Waarom het drinken van alcohol verband houdt met de ontwikkeling van aritmie is onduidelijk. Er kan een direct toxisch effect zijn van alcohol op de cellen van de hartspier of indirecte toxische effecten van afbraakproducten (metabolieten) op het hart zelf of op andere organen, zoals de endocriene bijnieren, die zich aan de bovenkant van elke nier bevinden.
Verschillende mechanismen zouden dit kunnen verklaren. Ten eerste verstoort alcohol de zenuwgeleiding in het hart, waardoor de snelheid van de overdracht van zenuwsignalen over de hartspier verandert. Ten tweede kan alcohol de afgifte van adrenaline door de bijnieren of het hartweefsel verhogen, wat de hartslag kan veranderen, wat kan leiden tot aritmie. Ten derde nemen de vetzuren in het bloed toe na alcoholgebruik en er wordt gedacht dat ze geassocieerd zijn met de ontwikkeling van AF. Ten slotte kan de alcoholmetaboliet acetaldehyde de snelheid van abnormale spiercontractie verhogen.
Nog een aantal onbeantwoorde vragen
Hoewel wetenschappers hebben vastgesteld dat overmatig alcoholgebruik slecht is voor het hart, blijven enkele vragen onbeantwoord. Ten eerste weten we niet of de mate van Holiday Heart Syndrome anders is bij langdurige drinkers dan bij niet-drinkers. Chronisch alcoholgebruik is geassocieerd met een bepaald hartprobleem dat bekend staat als alcoholische cardiomyopathie. Dit gebeurt wanneer de hartwanden uitgerekt, verdikt of stijf worden, waardoor het vermogen van het hart om voldoende bloed door het lichaam te pompen verandert. Er zou dus een verhoogd risico zijn op het Holiday Heart Syndrome als regelmatige alcoholgebruikers het op een bingedrinken zetten.
Ten tweede is er een gebrek aan informatie over andere cardiale risicofactoren (comorbiditeiten) en hun invloed op het risico op het ontwikkelen van het Holiday Heart Syndrome. Genetische factoren, soort alcoholische drank (hoeveelheid alcohol per eenheid), snelheid van consumptie en of consumptie plaatsvindt tijdens het vasten of na een maaltijd kunnen allemaal van invloed zijn op het ontstaan van AF en het Holiday Heart Syndrome. Er is echter één goedmaker, namelijk dat stoppen met alcohol de AF-veroorzakende effecten omkeert, en bij degenen zonder onderliggende hartaandoeningen lijkt het geen schadelijk effect op de lange termijn te hebben.
