Een cyste is een onnatuurlijk lichaamsholte die zich heeft gevuld met lucht, vocht of semivast materiaal. Een cyste heeft een semipermeabele wand wat betekent dat er wel vocht in de cyste kan komen, maar er geen vocht meer uit kan en de cyste kan groeien. Vaak wordt een cyste, weliswaar onterecht, verward met een abces. Bij een abces is er echter sprake van een pusophoping. In een groot deel van de gevallen zal een cyste vanzelf weer verdwijnen, maar indien dit niet gebeurt dan kan er ook worden gekozen voor een eenvoudige operatie om deze weg te halen.
Ingenestelde bacterie cyste
De term cyste wordt eveneens gebruikt om een cel aan te duiden waarin zich een bacterie in heeft genesteld. Deze cel kan eenvoudig een kritieke periode overleven omdat de bacterie in een toestand van rust verkeert.
Soorten cysten
Een cyste zal de benaming krijgen die refereert aan de plaats waar deze zich bevindt. Een paar voorbeelden van verschillende cysten zijn:
Atheroomcyste
Atheroomcyste is een holte in de huid waar verweekte hoornschilfers opgehoopt zijn. De atheroomcyste is volkomen onschadelijk en kan vanzelf weer verdwijnen. Wel kan het gebeuren dat een dergelijke cyste weer terugkomt en vaak wordt geadviseerd om deze dan weg te laten halen. De cyste kan immers voor klachten gaan zorgen wanneer deze uitgroeit tot een abces.
Symptomen
- Een kenmerkende ronde of ovale vorm met soms een puntje (het gaatje van het haarzakje),
- De cyste kan tot wel zeven centimeter in doorsnee worden,
- vooral bij mensen tussen 30 en 40 jaar (vaker bij mannen dan bij vrouwen),
- Er wordt pas pijn ervaren als de cyste in een verder stadium komt en een zekere grootte heeft bereikt.
- Een cyste die opengaat, kan er een vieze geur worden waargenomen en een vloeibare substantie van haarschilfers, talg, bacteriën en pus vrijkomen,
- Ontstekingsklachten, zoals roodheid en een brandende- en constante pijn.
Haarnestcyste
Haarnestcyste is een holte die zich in de huidplooi bevindt De huidplooi zorgt ervoor dat de haren in zullen groeien (vooral in de bilspleet). Vooral bij mensen met een zittend beroep komt deze cyste vaak voor. Door besmetting is er een kans op ontsteking en abcesvorming. Alleen bij een ontstoken cyste krijg je klachten. Een operatie kan een dergelijk probleem verhelpen.
Symptomen:
- In het begin valt de cyste vaak niet op, of veroorzaakt deze pijn of andere klachten.
- Pas als de cyste gaat ontsteken zal er irritatie en pijn ontstaan. Soms kan de cyste eveneens bloed en/of vocht afgeven.
Polycysteus-ovariumsyndroom
Polycysteus-ovariumsyndroom wordt ook afgekort tot PCOS en bestaat uit verschillende samenhangende afwijkingen en symptomen. Vaak zijn het kleine cysten in de eierstokken. De afwijkingen zijn wellicht het gevolg van een hormonale afwijking. Door de aanwezige cysten zullen de eicellen niet of erg onregelmatig groeien en er eveneens geen of onregelmatig een eisprong plaatsvinden. Een vrouw kan door deze cysten dus onregelmatig gaan menstrueren, of zelfs helemaal niet meer menstrueren. De verminderde vruchtbaar die hierdoor ontstaat, kan met behulp van een hormoonbehandeling worden verholpen.
Symptomen:
Door een testosteronoverschot kunnen de volgende symptomen ontstaan.
- een onregelmatige, of uitblijvende, menstruatie,
- onvruchtbaarheid of een verminder vruchtbaarheid (door anovulatie),
- acne,
- vette huid en –roos,
- hirsutisme (toegenomen lichaamsbeharing),
- alopecia androgenetica (haarverlies in een mannelijk patroon, zoals dunnere beharing op de kruin en inhammen),
- cystes in de eierstokken (ongerijpte eiblaasjes),
- verandering in de cholesterolconcentraties,
- verhoogde bloeddruk,
- huidaandoeningen, zoals acanthosis nigricans, wratjes en vleesboompjes,
- pijnklachten in het bekken,
- psychische klachten (angst en depressie over uiterlijk en/of vruchtbaarheidproblemen)
- zwaarlijvigheid of zelfs obesitas,
- diabetes type 2,
- insulineresistentie,
- een verhoogde bloeddruk,
- hart- en vaatziekten,
- slaapapneu.
Polycysteuze nieren
Polycysteuze nieren komt, zoals de naam al zegt vooral in de nieren voor. Als er één cyste in de nier aanwezig is dan is dit geen probleem, maar wanneer een groot gedeelte van de nier wordt bedekt door cystes dan kan dit nierfalen tot gevolg hebben.
Symptomen:
Dominante vorm van polycysteuze nieren:
- trage ontwikkeling,
- bloed in de urine,
- pijn in de zij,
- misselijkheid,
- vermoeidheid,
- verminderde nierwerking,
- urineweginfecties,
Recessieve vorm van polycysteuze nieren:
- aanzienlijk sneller ontwikkeling,
- het aantal cysten neemt snel toe,
- slechte ontwikkeling van de longen en aantasting van de lever bij een ongeboren baby. Leven wordt zo onmogelijk en de meeste baby’s komen dan ook te overlijden.
- een verhoogde bloeddruk,
- cysten in de lever (die overigens de werking van de lever niet beïnvloeden).
