Onderzoek aan de Universiteit van Gent, onder leiding van prof. Frank Bosmans, heeft nieuwe inzichten opgeleverd in de rol van een genmutatie in de manier waarop een jeukprikkel naar de hersenen wordt overgebracht. Dat opent perspectieven voor betere behandelingen van zowel chronische als acute jeuk.

Het nut van (acute) jeuk

Jeuk is een signaal dat ons waarschuwt voor mogelijk gevaarlijke externe prikkels zoals insectenbeten, chemische stoffen of allergische reacties. Hoewel acute jeuk dus nuttig is, kan pathologische jeuk de levenskwaliteit sterk beïnvloeden. Patiënten die last hebben van chronische jeuk zeggen geregeld dat ze het ervoor over zouden hebben om minder lang te leven, als ze in ruil daarvoor een effectieve behandeling zouden kunnen krijgen.

Pijn vs. jeuk

Er bestaat een duidelijke link tussen pijn en jeuk. Zo kan jeuk een neveneffect zijn van een sommige pijnbehandelingen. Bovendien hebben veel mensen het gevoel dat hun pijn vermindert als ze krabben aan hun wonde.

Maar in vergelijking met andere prikkels zoals pijn, is jeuk veel minder begrepen en onderzocht. Jeuk wordt vaak geassocieerd met huidaandoeningen zoals eczeem of psoriasis. Maar jeuk kan ook veroorzaakt worden door bijvoorbeeld geneesmiddelen, of door een beschadiging van het zenuwstelsel.  Hoewel bijna 20% van de volwassenen last heeft van acute of chronische jeuk, zijn de behandelingsopties meestal beperkt tot crèmes en lotions, cortisone of zelfs antidepressiva.

Net zoals andere prikkels zoals pijn of temperatuurgevoeligheid dragen onze zenuwstelsels de jeukprikkel over van de huid naar de hersenen.

Genmutatie veroorzaakt jeuk

Het onderzoek van de UGent biedt nu meer inzicht over de manier waarop dat gebeurt. Zo spelen het eiwit Nav1.9 en het bijhorende (coderende) gen SCN11a daarin een belangrijke rol. Een mutatie aan dat gen veroorzaakt zeer sterke jeuk. Wanneer het gen uitgeschakeld werd, nam de jeuk sterk af.

Op basis van die nieuwe kennis kunnen geneesmiddelen ontwikkeld worden die jeuk kunnen verminderen zonder neveneffecten. Dit is zeer belangrijk voor mensen die lijden aan jeuk die niet behandeld kan worden met klassieke geneesmiddelen (wat meestal het geval is). Zo kan bijvoorbeeld ook de jeuk vermeden worden die opduikt als neveneffect van veelgebruikte middelen voor anesthesie.