Indien je regelmatig bang bent dat andere mensen je beu zijn, dat ze je in de steek zullen laten, je afgewezen wordt en alleen achter blijft. Je vreest onder andere dat je niet leuk, aardig, gezellig of bijzonder bent. Om die reden zul je dan ook bij elk contact je uiterste best doen om zo positief mogelijk over te komen bij anderen. Dit gedrag zal echter een heleboel energie vergen, maar er ook voor kunnen zorgen dat je sociale contacten eigenlijk helemaal niet meer weet te waarderen. Je kunt de angst om verlaten te worden dus in de meest uiteenlopende situaties ervaren.
Verlatingsangst in een relatie
Op het ogenblik dat je last hebt van verlatingsangst binnen je vaste relatie dan maakt de gedachte dat je partner bij je weg zal gaan je enorm bang. Je partner zou je immers zat kunnen worden en jullie relatie kunnen verbreken. In dat geval zou je in je eentje achterblijven en verder alles alleen dienen te doen. Je vreest dat dit je nooit zal lukken.
Daarnaast kan verlatingsangst eveneens de kop opsteken in een vriendschappelijke relatie. Je bent dan bang dat je als saai of niet interessant wordt gezien en als gevolg daarvan vrienden of vriendinnen zult kwijtraken. Je bent van mening dat je deze personen niet voldoende kunt bieden, omdat je bijvoorbeeld niet leuk en/of niet knap genoeg zou zijn.
Verlatingsangst tijdens hulpverlening
Zelfs als je de stoute schoenen aan hebt getrokken en professionele hulp in hebt durven schakelen, kan de verlatingsangst je weer parten gaan spelen. Je bent dan bijvoorbeeld bang om bij de therapeut weggestuurd te worden. De vrees dat je de therapie niet naar behoren ondergaat zal je bang maken en de vrees dat je wordt weggestuurd verder aanwakkeren. Ook dan spoken angstgedachten door je hoofd omdat je alles weer alleen moet zou moeten knappen als de professionele hulpverlening wegvalt. Bij elke feedback die je krijgt, zal deze angst weer bij je naar boven komen.
Wantrouwend naar anderen
Mensen met verlatingsangst kunnen op een zeker moment signalen uit hun directe omgeving opvangen waaruit ze opmaken dat hun wantrouwend gedrag niet wordt gewaardeerd. Deze mensen zijn het namelijk beu om voortdurend te worden uitgetest en ondervraagd om te weten te komen of hij, of zij, wel genoeg voor hun omgeving kan betekenen. Ook het regelmatig uitspreken van de angst om verlaten te worden kan de directe omgeving parten gaan spelen. Zeker omdat talloze bevestigingen niet voldoende blijken te zijn.
Hoewel de meeste mensen met verlatingsangst wel begrijpen wat hun directe omgeving zegt, blijft hun gevoel constant roepen om wantrouwend te blijven. Ze zijn er immers van overtuigd dat ze ooit in de steek gelaten zullen worden door de mensen. In hun ogen verdienen mensen die dicht bij hen staan veel meer. Ze vinden zichzelf niet de moeite waard om deze positieve contacten te verdienen en voelen zich vaak zelfs schuldig over hun verlatingsangst.
De rug toegekeerd
Het gedrag van iemand met verlatingsangst kan er in bepaalde gevallen inderdaad voor zorgen dat mensen je de rug toe gaan keren. Vaak gebeurt dit niet omdat deze personen in je directe omgeving echt van plan waren om je in de steek te laten, maar omdat je erg vaak op een indirecte manier duidelijk hebt gemaakt dat dit ooit zouden gaan doen. Juist deze negatieve instelling kan ervoor zorgen dat iemand met verlatingsangst ook werkelijk in de steek wordt gelaten.
Wanneer is er sprake van verlatingsangst?
Normaliter verdwijnt de angst om alleen gelaten te worden rond je vierde verjaardag. Op het moment dat dit niet het geval is, kan er worden gesproken van verlatingsangst. Indien deze vorm van angst niet volledig verwerkt is als je volwassen bent, dan kan deze zich in de vorm van een symptoom openbaren bij andere ziektebeelden, onder andere bij problemen met je persoonlijkheid, zoals borderline. In dit voorbeeld kunnen er een tweetal vormen van verlatingsangst onderscheiden worden: een angst die is ontstaan vanuit afhankelijkheid en een angst die zijn oorsprong vindt in een instabiliteit of een verlies.
Herkennen van verlatingsangst
Als je last hebt van verlatingsangst dan voel je een bepaalde spanning bij het verlaten van je huis of van je dierbaren. Daarnaast ben je constant bang om mensen te verliezen met wie je je verbonden voelt. Je bezorgdheid over hun welzijn heeft doorgaans extreme vormen aangenomen.
Maar ook kun je, als gevolg van verlatingsangst, bang zijn voor onverwachte gebeurtenissen die tot een afscheid kunnen leiden. Je wordt erg angstig bij de gedachte aan het verlaten van bepaalde personen en plaatsen, maar ook als je denkt aan verdwaling of kidnapping. In bepaalde gevallen ben je zelfs zo bang dat je de deur nauwelijks nog uitkomt. Je bent dan bijvoorbeeld angstig om naar je werk of je school te gaan.
De angst om alleen achter te blijven of iemand te moeten missen, speelt regelmatig door je hoofd als je lijdt aan verlatingsangst. Zelfs op het moment dat je moet gaan slapen kan er een zekere angst bij je opkomen, zeker als een bepaald persoon niet bij je in de buurt kan zijn. Tijdens je slaap kun je vervolgens gekweld worden door nachtmerries waarin verlating de hoofdrol speelt. Zodra een bepaald persoon niet aanwezig is, kun je als je verlatingsangst hebt, last krijgen van de meest uiteenlopende lichamelijke klachten.
Omgaan met verlatingsangst
Als je last hebt van verlatingsangst dat kun je kiezen uit een drietal opties:
1. De verlatingsangst handhaven
Het handhaven van de verlatingsangst door onbetrouwbare contacten te blijven zoeken. Je zult je dan vast blijven klampen aan bepaalde contacten en je constant jaloers gedragen, Je wantrouwen naar je contacten zal dan in stand worden gehouden zodat je steeds moet leven met de gedachten dat je het niet alleen kunt zal dan een zelfvervulde profetie worden. Je zult dan een leven leiden dat overheerst wordt door gevoelens van angst en paniek.
2. Vermijden van verlatingsangst
Bij verlatingsangst kun je er ook voor kiezen om de gevoelens die hiermee gepaard gaan te vermijden. Dit kun je onder andere doen door te vluchten in een verslaving, bijvoorbeeld aan middelen zoals drank of drugs. Ook kun je besluiten om geen contacten meer aan te gaan en veder een erg geïsoleerd leven leiden.
3. Verlatingsangst compenseren
Compenseren van verlatingsangst doe je door vaak te doen alsof. Dit betekent bijvoorbeeld dat je een heleboel verschillende contacten aangaat en je je erg onafhankelijk voordoet, maar op hetzelfde ogenblik het gevoel hebt helemaal alleen op de wereld te zijn.
Test jezelf op verlatingsangst
Door een heleboel feiten over jezelf te verzamelen, en eerlijk te beoordelen of je gedachtes en angsten ten op zichte van deze feiten ook echt logisch zijn, kun je nagaan of je last hebt van verlatingsangst. Je kunt je onder andere afvragen of er een goede reden is voor je angst dat een bepaalde persoon je plotseling zou gaan verlaten.
Verder zou je jezelf de vraag kunnen stellen of je gedachtes een hulpmiddel zijn om te voorkomen dat je angsten waarheid worden. Ook is het goed je af te vragen of je aanhoudend wantrouwende gedrag ten aanzien van een vriend(in), deze persoon niet afschrikt. Deze persoon heeft immers het beste met je voor en verdient alles behalve je wantrouwen.
Om te weten te komen of je lijdt aan verlatingsangst kun je eveneens proberen om, op een rustige manier, in te vullen wat er zou gebeuren als een bepaald persoon je echt de rug toe zou keren. Je kunt dan overdenken wat de gevolgen daadwerkelijk zouden zijn en of je werkelijk in de bodemloze put zult belanden die je al die tijd in gedachten had. Uiteraard zal het vervelend zijn wanneer je wordt verlaten, maar dat de wereld dan niet direct vergaat, is één ding dat zeker is.
Hoe pak je om verlatingsangst effectief aan?
Op de ogenblikken dat je angst weer de kop opsteekt, kun je het beste afleiding gaan zoeken. Door er namelijk extra aandacht op te richten, zal je verlatingsangst alleen maar toenemen. Je kunt de negatieve cirkel alleen stoppen door er niet te veel bij stil te staan en even iets compleet anders te gaan doen.
Steeds als de angst weer bij je naar boven komt, dien je te onderzoeken wat voor jezelf de aanleiding hiervoor was. Op die manier ben je eerder in staat om in te grijpen en je angst niet onnodig groot te laten worden. Tevens dien je keer op keer na te gaan waar een eerder contact door is misgelopen en wat jouw rol hier in is geweest. Je kunt zo lering trekken uit eerder gemaakte fouten en het een volgende keer anders doen.
Om niet toe te geven aan je verlatingsangst kun je het beste onbetrouwbare- of onbereikbare contacten vermijden. Je vertrouwen zal dan minder snel worden beschaamd waardoor je angst minder snel op zal spelen. Het hebben van vertrouwen in anderen kan eveneens helpen om je verlatingsangst de kop in te drukken, al is dit zeker in het begin behoorlijk lastig maar wel strikt noodzakelijk om je angst te elimineren. Alleen door het vertrouwen in andere mensen te herwinnen, kun je over je verlatingsangst heen komen. Hierbij dien je echter niet uit het oog te verliezen dat iedereen zo nu en dan gekwetst wordt en dat je daar nooit helemaal aan kunt ontkomen. Dit wil echter niet zeggen dat geen mens meer te vertrouwen zal zijn.
Werk aan je zelfvertrouwen
Op het ogenblik dat je meer vertrouwen in jezelf op weet te bouwen, zul je eveneens minder angstig zijn om te worden verlaten. Je zelfvertrouwen en zelfbeeld dienen dus eveneens een flinke boost te krijgen voordat je je verlatingsangst voor altijd opzij kunt zetten. Het zal je dan eveneens beter lukken om jaloers gedrag proberen te vermijden. Uiteraard kun je jaloezie bespreken met de personen die veel voor je betekend, maar in geen geval dien je hen hier constant mee lastig te vallen.
