Hoogsensitiviteit wordt ook wel hooggevoeligheid genoemd. Bij mensen die hoogsensitief of hooggevoelig zijn, wordt ook wel gesproken van Highly Sensitive Person (HSP). Dat geldt voor maar liefst 20% van de bevolking en heeft zo zijn voor- en nadelen. Maar wat houdt hoogsensitiviteit eigenlijk in? En hoe kom je erachter of je hooggevoelig bent?
Wat is de betekenis van hoogsensitiviteit?
Een hoogsensitief persoon is bovengemiddeld gevoelig voor indrukken en prikkels. Zo kan het zijn dat het zich bevinden in een mensenmassa als onprettig wordt ervaren, omdat hij of zij ‘overprikkeld’ wordt.
Hooggevoeligheid ontstaat in de samenwerking tussen de zenuwen en de hersenen. Het is vrijwel zeker erfelijk en er is geen verschil tussen mannen en vrouwen.
Wel bestaan er twee soorten hoogsensitiviteit.
- Het gros van de HSP’s, zo’n 70%, is van zichzelf tamelijk rustig en introvert.
- De andere 30% is juist extravert en heeft vrijwel constant behoefte aan nieuwe prikkels en indrukken.
Een kenmerk van dat laatste type hoogsensitiviteit is snel verveeld zijn, maar daarentegen ook snel oververmoeid of overbelast raken. Deze personen vallen onder de term HSS: High Sensation Seekers.
Wat zijn de kenmerken van hoogsensitiviteit?
- Zeer intense en gedetailleerde waarnemingen. Zo kunnen felle lichten of harde geluiden, zoals muziek op een festival, al snel te heftig zijn.
- Je ergens niet snel op je gemak voelen door de gevoeligheid voor prikkels van buitenaf
- Erg vermoeid raken na sociaal contact
- Het verkiezen van een rustige omgeving boven een drukke, zoals een mensenmassa
- Vaker ja zeggen dan nee zeggen
- Veel dromen, een rijke fantasie en alles uitgebreid overwegen
- Bovengemiddeld heftige en intense emoties
- Het in elkaar zetten van een planning of structuur is erg lastig
- HSP’s lijken soms wat verlegen, maar zijn dit in de werkelijkheid niet
- Erg ontroerd kunnen raken door kunst of muziek
- Er slecht tegen kunnen als iemand je observeert of in de gaten houdt
- Snel en hevig last hebben van stress en klachten als buikpijn, maag/darmklachten en vermoeidheid
- Een sterke, innige band met dieren en de natuur voelen
- Een vergroot risico op depressiviteit, angsten en verslavingen
Lastig in de maatschappij
Doordat de nadruk in onze maatschappij tegenwoordig voornamelijk op nadenken en beslissen op basis van ratio ligt, kunnen hoogsensitieve personen zich soms ondergewaardeerd of zelfs onderdrukt voelen. Zij zijn namelijk vaker geneigd beslissingen te maken op basis van emoties en gevoelens. Dat kan ervoor zorgen dat HSP’s zich willen aanpassen of hun gevoelens onderdrukken. Dat kan op zijn beurt weer leiden tot depressiviteit of een constant gevoel van niet op je gemak zijn ergens.
Dat betekent dat hoogsensitiviteit op die manier een grote invloed heeft op het persoonlijke en werkleven van de persoon. De kunst is om de hooggevoeligheid te accepteren en net om te zetten in een kracht. Dit is mogelijk zodra je de juiste balans hebt gevonden tussen actief zijn en rust nemen, maar ook grenzen leert durven stellen.
Ben ik hoogsensitief?
Het kan soms lastig zijn om te bepalen of je hoogsensitief bent. Op het internet vind je veel zelftesten waarin je persoonlijke vragen moet beantwoorden. Zo wordt er vaak gevraagd naar hoe je als kind was. Uit onderzoek blijkt namelijk dat hoogsensitiviteit in het merendeel van de gevallen aangeboren is en zelfs erfelijk is.
Als je als kind erg veel huilde, bang was voor nieuwe plaatsen in je leven (zoals een nieuwe school) of je nauwelijks uit je woorden kon komen zonder te stotteren of je te verspreken kan dat duiden op hooggevoeligheid.
Verder wordt veel aandacht geschonken aan je lichaamshouding, je kijk op het leven en je manier van omgaan met andere mensen.
Tips voor omgaan met hoogsensitiviteit
Hoogsensitiviteit wordt soms als iets negatiefs ervaren. Als je er op de juiste manier mee omgaat, hoeft dat echter totaal niet het geval te zijn. Hier enkele tips om op een positieve manier om te gaan met hooggevoeligheid.
- Besef, accepteer en leer leven met hoogsensitiviteit. Dat zal zorgen voor een beter begrip van jezelf en waarom je in bepaalde situaties net iets anders handelt dan anderen.
- Blijf vooral jezelf. Het onderdrukken van hoogsensitiviteit, door bijvoorbeeld met tegenzin in een mensenmassa te blijven waar je je niet op je gemak voelt, kan zorgen voor een neerwaartse spiraal. Durf naar jezelf te luisteren en stel grenzen in plaats van eindeloos rekening te houden met anderen. Iedereen is anders, dat maakt de wereld juist zo mooi.
- Daar sluit bij aan dat je je niet moet schamen als de vele prikkels je even te veel worden. Last voldoende rustpauzes en momenten voor jezelf in. Even je ogen sluiten, jezelf ergens terugtrekken of een wandeling maken kan enorm rustgevend werken
- De dag beginnen met een half uurtje voor jezelf kan een verschil maken voor hoe jij je de rest van de dag voelt. Denk hierbij aan even lezen in een boek, mediteren of andere oefeningen.
- Probeer de juiste werkomstandigheden voor jezelf te creëren. Hoogsensitieve mensen kunnen moeite hebben onregelmatige of erg lange werkdagen. Een werkomgeving zonder al te veel prikkels helpt ook.
- Durf je hoogsensitiviteit te bespreken met anderen, zoals familieleden of vrienden. Zij zullen dan beter in staat zijn om jou te begrijpen en kunnen er eventueel rekening mee houden in hun handelen.
- En tot slot: er bestaan cursussen voor Highly Sensitive Persons. In die cursussen of workshops wordt verteld en uitgelegd hoe je het best om kan gaan met het kenmerk.
Hoe zijn hoogsensitieve personen in een relatie?
Binnen een gezonde relatie neem je als hoogsensitief persoon af en toe de tijd om terug te keren bij jezelf. Je aandacht hoeft dan ook niet voortdurend bij de ander te zijn, maar mag ook even helemaal bij jezelf zijn.
Het kost vaak meer tijd om je bloot te geven bij je partner. Creëer daarom je eigen veiligheid. Als je het voor jezelf veilig maakt, ben je minder afhankelijk van je omgeving. Dan kun je je langzaam blootgeven.
Als een hoogsensitief persoon voel je je snel aangevallen en ga je erg snel in je denken. Zo denk je na over alle details waardoor je vaak al wat stappen verder bent dan iemand anders zoals je partner. Hou hier rekening mee.
Hooggevoelige partners zijn kwetsbaarder en het is belangrijk dat je dit van jezelf weet en je niet snel over jezelf laat heen lopen in een relatie.
